Borsa niye yükseliyor?

Konunun uzağında olanlar için bir ülkede borsanın yükselmesinin tek bir nedeni olabilir. Ülke ekonomisi gelişmekte, olumlu beklentiler artmakta, iktisadi işletmeler de bundan yararlanarak daha iyi bir karlılık ve büyüme performansı ortaya koymaktadır… Ne var ki genelde doğru olan bu tespit şu an Türkiye için geçerli değil. Hatta belki de tam aksine bir durum yaşanıyor: Ülke ekonomisi iyi yönetilemediği için borsa yükseliyor!

Kulağa çok garip gelecek bu önermenin iktisadi arka planına girmeden önce borsanın ‘yükselmesi’ tabiri ile endeksin arttığının anlaşıldığının altını çizelim. Çünkü borsadaki şirketlerin endeks üzerindeki ağırlığı aynı değil. Hatta borsa endeksini belirleyen firma sayısı otuzu geçmezken, diğerlerinin performansı endeksi hemen hiç etkilemiyor. Nitekim borsadaki firmaların bütününe baktığımızda neredeyse yüzde sekseninin ya zarar ettiğini, ya da enflasyonu ancak karşılayabilen karlarla yetindiklerini görüyoruz. Diğer deyişle ülke ekonomisi sıkıştıkça firmaların verimliliği de düşüyor.