Büyüme olmadan iktidar olunabilir mi?

Ekonomide temel sorunun ne olduğunun herkes farkında… Özel tasarruflar Milli Gelirin yüzde onuna inmiş durumda ve bunun sanayi yatırımına giden kısmı da yetersiz. Yani 2016’da büyüme oranı yüzde 3’te kalacak ve temel bir itki sağlanmazsa önümüzdeki yıllarda tatminkar bir şekilde artmayacak. Hükümetin 2017 ve sonrası için iyimser öngörülerinin gerçekleşme ihtimali çok zayıf. Sonuçta dış ticaret ve cari işlemlerde belirli bir denge tutturulmasına karşın, hem kamu harcamalarının toplamdaki ağırlığı artıyor hem de büyüme ancak tüketim üzerinden gerçekleşiyor.

Bu durum hükümeti haklı olarak endişelendirirken, çözüm kamunun mega projelerinde aranıyor. Ne yazık ki son köprü örneğinin gösterdiği üzere, o alanda da çok rasyonel kararlar alınamıyor, işler pahalıya çıkıyor ve maliyet toplumun sırtına yükleniyor. Öte yandan özel yatırımlar daha da kısılıyor ve böylece bir kısır döngüye sıkışıp kalıyoruz.

***

Mesele sadece ekonomik de değil… Son dört yıl içinde işsizlik yüzde 8’den 11’e çıkmış durumda ve aynı seviyede kalması için bile her yıl 700 bin yeni istihdam yaratmak gerekiyor. Diğer bir deyişle sosyal ihtiyaçları sabitlemek için bile yüzde 5 büyümeye ulaşmak şart. Kamu istihdamı bir alternatif gibi gözükebilir ama bu da kaynakları devlete doğru çektiği ölçüde hem devleti şişirip etkinlikten uzaklaştırıyor hem de özel sektörü daha da fazla sıkıştırıyor. Bu tablonun faizlerin aşağı çekilmesiyle düzeleceğini ummak ise bir ham hayal… Çünkü bir yandan tüketime dayalı büyüme nedeniyle enflasyonu indirmek mümkün değil. Diğer yandan reformlar yapılmadığı için reel faizler de yüksek seyretmekte. Bu durumda faizlerin aşağı yönde zorlanması sadece döviz kurlarını artırıyor ki bu da yatırımların daha da zorlaşması demek…