Cehaletin meslekleri

Gerçekdışı bir veriyi inanıp kullanmış olmam Reisçileri ‘mal bulmuş Mağribi’ misali çok sevindirdi. Anlaşılır bir durum, çünkü içlerinde birikmiş bir öfke var. Böylece ezikliğin üzerinden gelebilirler, aralarında mavra yapıp ferahlarlar ve işlerine, yani cehaletten beslenen yalakalığa daha da hevesle sarılabilirler… Cehalet aslında her toplumun gizli düşmanıdır. Kültüre dönüşür ve sistemleşir ise, dışarıdan bakanların kolayca gördüğü sizin için görünmez olur. Bunun bütün kültürler için geçerli olduğunu söyleyebiliriz… Ne var ki durum simetrik değildir. Cehaletin kültüre dönüşüp sistemleşmesi bazı kültürlerde diğerlerine göre kolaydır ve daha kalıcı sonuçlar üretir. Söz konusu kültürlerde toplumlar kendi cehaletleriyle barışık yaşayıp gider, cehaleti teşvik eden kurumlar inşa eder, kariyer yolları yaratır ve cehaletin sürdürülmesini bir siyaset, hatta bir kimlik haline getirebilirler. Böylece cehalet bir aidiyet işlevi görmeye başlar.   *** Mesele farklı zihniyet yapıları açısından ele alındığında en handikaplı toplumların ataerkil zihniyete dayanan kültürlerde ortaya çıktığı gözlemlenebilir. Çünkü bu kültürde bilgi hiyerarşiktir ve ‘rehberlerden’ alt kademelere doğru rızaya dayanarak aktarılır.