Çözüm sürecinde ikircikli tutum (1)

Toplumsal bir çatışmayı çözmek için gereken birçok özellik AK Parti tarafından da sahiplenildi. Bir önceki yazıda dökümü verilen tutum, sonuçta doğru tespitler yapan, gerekli irade, çaba ve sabrı gösteren bir hükümete işaret ediyor. Ancak çözüme ulaşmak için bu nitelikler gerekli olsa da yeterli değiller. Literatüre ve yaşanmış örneklere baktığımızda AK Parti’nin benimsemekte mütereddit kaldığı, bazen uygulayıp bazen uygulamakta zorlandığı, hatta özellikle kaçındığı hususlar da mevcut ve bu ikircikli tutumun sağlıklı çözüme ulaşmak açısından engel teşkil ettiğini öne sürmek mümkün.  Bugün uyulması gereken ancak süreç içerisinde istikrarlı bir çizgi izlenemeyen söz konusu dört ilkeden ikisini ele alacağım…  ***  Bunlardan birincisi şiddet örgütü ile sadece şiddetin durmasına ilişkin konuların ele alınması, siyasetin ise siyasi parti ile konuşulması... Buna göre PKK ile görüşmelerin silahların susması, geri çekilme ve nihayette silah bırakma ile sınırlanması gerekiyordu. Diğer konularda ise sadece HDP’nin muhatap alınma tercihi açıkça deklare edilmeli ve bu partiye özerk davranabileceği bir alan yaratma konusunda yardımcı olunmalıydı. Tabi PKK ile HDP arasındaki ilişkinin buna izin vermeyeceğini öne sürebiliriz, ama bu durum bugüne dek bütün çatışma vakalarında da aynen geçerli. Hükümetlerin stratejik mahareti tam da söz konusu organik ilişkinin, iki aktörlü hale dönüştürülmesini içeriyor. AK Parti bunu yapamadı… Bunda en önemli nedenlerden biri ise Öcalan’ın muhatap alınması idi. Meseleyi tek kişi üzerinden çözmek iktidara cazip gelse de bu kolaya sapma belirgin bir risk içeriyordu: Eğer çözüme doğru ilerleyemezseniz karşınızda başka ‘olgun’ aktör kalmıyordu. Öcalan’la hem şiddet hem de siyaset görüşmek durumunda kalındı ve bu iki konu ayrımlaşamadı. Daha kötüsü meselenin siyasi boyutu şiddet boyutunun alt kategorisi haline geldi. Bunun ise iki dezavantajı ortaya çıktı: PKK siyasi konuları kendi pazarlık alanı haline getirirken, hükümet de PKK’yı bir yana bırakarak hak ve özgürlük temelli adımlar atmakta zorlandı. Hatta giderek paralize oldu, çünkü bu tür reformların PKK’nın kazanç hanesine yazılacağından ürktü. Nihayette ise, çözüme gidilemediği noktada hükümetin karşısına bir siyasi ‘bulamaç’ çıkmış oldu, HDP özerkliğini geliştirme şansı bulamadı ve bizzat Öcalan müzakere açısından anlamını yitirdi.