Meğer ne kadar ilerlemişiz

İstiklal Caddesi’nde bir sergi var… Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi düzenlemiş. Yusuf Franko adlı bir Osmanlı bürokratının karikatürleri. Tek nüsha olan ve yaratıcısı tarafından derlenen karikatür albümünün hikayesi sergi girişinde sunuluyor. 1956 yılında Kapalıçarşı’da bir halıcının Amerikalı bir diplomata sattığı albüm Afganistan, Hindistan, Burma üzerinden Kamboçya, Endonezya ve Japonya’ya derken Amerika’ya kadar gidiyor. Toronto’da yeniden bulunuyor ve İzlanda’da bir durak sonrası ana yurduna, Beyoğlu’na vasıl oluyor.

Serginin metinlerini kaleme alan Mehmet Kentel’in sözleriyle “Albümün içinden Osmanlı bürokratı, hariciyeci, mutasarrıf, cemiyet adamı, oyuncu, karikatürist Yusuf Franko Kusa ile müthiş yeteneğiyle çizdiği 19. Yüzyıl sonu Beyoğlusu ve insanları” çıkmış. İstanbul’da 1856 yılında bir Süryani Katolik ailenin altı çocuğundan biri olarak doğan Yusuf Franko, 17 yaşından itibaren Hariciye’de görev yapmış ve hatta Midilli Adası krizinde müzakereleri yönetip adanın Osmanlı tarafında kalmasını sağlamış. Sonrasında Lübnan Mutasarıflığı, imparatorluğun son yıllarında ise Posta ve Telgraf ile Hariciye nazırlığı var…

***