Kurbanla ilgili hükümleri güncelleyerek tekrar özetleyelim (1)

Kurban, Kuranıkerim’in işareti, hadisi şeriflerin beyanı ile zengin müminlerin yerine getirmesi gereken bir ibadettir. Hicret’in ikinci yılında meşru kılınmıştır. Ebu Hanife kurbanı vacip diğerleri güçlü bir sünnet olarak görürler. Ebu Hanife’nin delilleri güçlüdür.

Kurbanın gayesi et yemek değildir. Herkesin en sevdiği İsmail’ini Allah adına feda edebileceğini, böylece en çok Allah’ı sevdiğini fiilen gösterebilmesidir, takvalı olup korunmasıdır, Allah’a yaklaşma niyetidir, şükürdür, İbrahim’le (sa) başlayan bir sünnetin ihyasıdır, sene boyu et yiyemeyenlere bir kez olsun bunu tattırmadır.

Kurban kesmeyi hayvan katliamı gibi görüp İslam’a saldırmaya bahane arayanlar, sene boyu her türlü kebabın alasını yiyebilenlerdir. Oysa o yedikleri kebaplar da yine bir hayvanın etidir. Hayvanları da Allah insanlar için yaratmıştır ve onları gerektiğinde merhametle boğazlayıp yemek hayatın kaçınılmaz bir kanunudur. Yeter ki, Müslümanlar işlerini ihsan ile yapsınlar, hayvanlara eziyet etmesinler, insanlara ve çevreye zarar vermesinler.

Hanefilere göre kurban temel ihtiyaçlarından fazla zekât nisabı değerinde her hangi bir malı olan her fert için vaciptir. Bu malın zekâtta olduğu gibi artma özelliği olması, ya da üzerinden bir yıl geçmesi gerekmez. Hanefiler dışındaki mezheplere göre bir eve bir kurban yeter, kendi özel mülkleri olsa da evin diğer fertlerinin kurban kesmesi gerekmez. Ebu Eyyub el-Ensari der ki, “Resulüllah zamanında bir adam kendisi, eşi ve çoluk çocuğu için tek bir koç keserdi, sonra insanlar kurbanı övünme vesilesi yaptılar”. Yani sayısının çokluğuna ve büyüklüğüne önem verir oldular.

Şeri ölçülerle yolcu/seferi sayılan bir insana kurban kesmek vacip değildir. Ancak keserse, ya da arkada veya gideceği yerde vekil tayin ettiği kişiye kestirirse güzel bir iş yapmış olur. Sevabı da daha eksik olmaz.

Kurban kesmesi gereken birisi kurban yerine sadaka verse kurban görevi üzerinden düşmez. Bunların her biri farklı bir ibadettir. Öyle olsaydı oruç yerine de sadaka vermek caiz olurdu.