Kim korkar(dı) hain kurttan

Son dört yıldaki döviz kuru artış oranları 2003-2006 döneminde gerçekleşen döviz kuru artışlarına göre çok yüksek. Tabloda hem 2003-2006 hem de 2014-2017 dönemlerine ilişkin enflasyon oranları, yarısı dolar yarısı eurodan oluşan döviz sepetinin lira karşısındaki değerinin (sepet kurun) artış oranları, ABD Merkez Bankası (FED) faizleri ile Avrupa Merkez Bankası (ECB) faizleri veriliyor. Nereden geldiğimizi göstermek için de 2002 yılına ilişkin değerler de yer alıyor tabloda. Tüm değerler yıllık ortalamaları ifade ediyor.

Tabloyu inceleyince başka çarpıcı olgular da göze çarpıyor. Birincisi, son dört yılda büyük gelişmiş ülkelerde faiz oranları 2003-2006 dönemi ile karşılaştırılamayacak kadar düşük düzeyde. Üstelik, Türkiye ve benzer ülkeler için daha önemli olan FED faizi 2003-2006 döneminde sürekli yükselmiş. Son iki yılda da FED faizlerinde artış var ama gelinen düzey 2006’da gelinen düzeyin yaklaşık 3.8 puan altında. Elbette döviz kurunun artış oranını sadece gelişmiş ülkelerdeki faiz oranları belirlemiyor; Türkiye’deki faizler de önemli. Ona sonra geleceğim.

İkincisi, son dört yıldaki döviz kuru artışı enflasyonun oldukça üzerinde. Oysa 2003-2006 döneminde öyle değil: Enflasyonun oldukça altında kalmış döviz kuru artışı. Tamam, 2003’te enflasyon yüksek ama unutmayalım enflasyon 2001’deki çok yüksek düzeyinden hızla düşmekteydi o dönemde. Tabloda yok ama 2001 sonundaki enflasyon yüzde 70’e yakındı. O değerle karşılaştırıldığında 2003’teki ortalama 25.3’lük enflasyon yüksek değil (kaldı ki 2003 sonunda yüzde 18’e kadar düşmüştü).

Son dört yıla bu göstergeler açısından bakıldığında ortada oldukça sevimsiz bir durum olduğu açık. Üstelik gelişmiş büyük ülkelerin merkez bankaları para politikalarını sıkılaştırmaya başladılar (FED) ya da başlayacaklar (ECB). O zaman ne olacak?