Yatırımların verimliliği

Gelişmekte olan ülkeler dışındaki tüm ülkeler için iki rakam vererek başlayayım. 2009-2017 döneminde tasarruflarının gayrisafi yurtiçi hasılalarına oranlarının ortalaması yüzde 32.7, yatırımlarının gayrisafi yurtiçi hasılalarına oranlarının ortalaması ise yüzde 32.1. Dönemi daha geriden başlatsanız da bu değerler benzer düzeylerde kalıyorlar. Türkiye için durum şu: Tasarruf oranı yüzde 23.4, yatırım oranı ise yüzde 28.4 düzeyinde.
Temel dertlerimizden birine işaret ediyor bu veriler. Yatırım oranımız gelişmekte olan ülkelerin ortalamasının dört puan altında olmasına karşın, yatırımlarımızı yeterince finanse edecek tasarruf yapmıyoruz. Arada beş puanlık bir fark var ki o fark da zaten 2009-2017 dönemindeki ortalama cari işlemler açığı-gayri safi yurtiçi hasıla oranımıza eşit. Tasarrufları artırmak kolay bir iş değil. Sihirli bir reçete yok çünkü. Türkiye, son birkaç yılda özel kesim tasarruflarını artırmak üzere önemli adımlar attı. Özel emeklilik sistemlerini özendirmek için devlet katkısı getirildi. Çıkış seçeneği olan otomatik katılımlı bireysel emeklilik sistemi yürürlüğe konuldu. Faiz getirisi elde etmek istemeyen ama tasarruflarını da nemalandırmak isteyen bireylere yönelik yeni finansal araçlar ihraç edildi. Yastık altındaki altını finans sistemine sokmak için düzenlemeler yapıldı. Tasarrufları artırmak için eksik kalan adımlar ise vergi gelirlerinin yeterince toplanmamasına ve dolaylı vergilere başvurulmasına yol açan kayıt dışılıkla mücadele ile tasarrufların getiri oranlarını enflasyona yenik düşürmemek olarak sayılabilir. Eksik kalanlar da yapılsa bugünden yarına tasarruf oranımızı yükseltmek zor görünüyor. Elbette işe bir yerden başlamak gerekiyor; başla...