ABD ve Rusya gibi mi, yoksa Çin ve Almanya gibi mi davranmalı Türkiye?

Okumuş yazmışlarımız arasında Osmanlı’nın Birinci Dünya Savaşı’na nasıl girdiğini bilmeyenimiz yoktur; ama ben yine de kabaca özetleyeyim: Türkiye o dönemde Almanya ile yakın ittifak ilişkisi içerisindeydi. Almanlar etraflarındaki ülkelerle savaş başlatınca, Osmanlı’nın da kendilerine destek çıkmasını istedi. Üç Alman zırhlısı İstanbul’a geldi, Osmanlı bayrağıyla Karadeniz’e çıkan zırhlılar Sivastopol’a ateş açtı. Savaşa girdik. Ruslar Trabzon’a ve İstanbul/Çatalca’ya kadar askerleriyle geldi; İstanbul İngilizler tarafından işgal edildi.

Cumhuriyet’i kuran kadro genç birer kurmay subay olarak gözlemledikleri o dönemden sonra, ‘‘Bir daha asla’’ keskinliğiyle sahip oldukları kanaat sayesinde, ülkeyi, bütün baskılara rağmen, İkinci Dünya Savaşı hengâmesi dışında tuttu.

Türkiye modern zamanlarda bugüne kadar savaşmadıysa sebebi budur.