ABD Libya’da Türkiye’nin altını oyuyor

ABD’nin son dönemde Libya’da atağa geçtiği görülüyor. Geçen yılın ortalarından itibaren Washington’un Abdul Hamid Dbeibah liderliğindeki Ulusal Birlik Hükümeti’nin üzerindeki ağırlığı artarken, Türkiye’nin Libya’daki kazanımları açısından riskler yükseliyor. Bu yılın başında, Libya’da Türkiye’ye hidrokarbon arama faaliyetleri hakkı veren Ekim 2022’de imzalanan anlaşmayı Libya mahkemesinin iptal etmesi önemli bir gelişmeydi. Anlaşmanın altında Libya adına imzası bulunan Dbeibah yönetimi bu konuda sessiz kaldı.

Yine, ABD’nin Libya’da 2014’te boşalttığı diplomatik tesisini yeniden faaliyete geçirmek için çalışmalara başlaması dikkat çekiyor. ABD yönetimi, Trablus’taki diplomatik misyonu yeniden inşa etmek için Kongre’ye başvurdu. 2025 yılı bütçe tasarısında bu görev için 57.2 milyon dolarlık bir para ayrılması öngörülüyor. ABD kaynaklarından iyi haber almasıyla bilinen İngiltere merkezli Al Monitor sitesinde yer alan habere göre ABD’nin en önemli önceliği bölgedeki güç dengesinde ağırlığı artan Rusya’yı engellemek. (Al Monitor, 27 Mart 2024)

Libya, G 7 Dışişleri Bakanları Zirvesi’nin de gündemindeydi. Zirve sonrasında yayınlanan bildiride Afrika’ya geniş yer ayrıldı. G 7 ülkeleri bildiride, Sahel, Afrika Boynuzu, Somali, Etiyopya Sudan ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti ile birlikte Libya’ya da yoğunlaşacaklarına işaret etti.

ABD’nin Afrika ile ilgili özel komutanlığı AFRICOM’un resmi askeri işbirliklerinin yanısıra bölgede Washington’un etkinlik kazanmasını sağlayan çok sayıda özel askeri şirket bulunuyor. Bu özel şirketler Pentagon, Özel Operasyonlar Komutanlığı (SOCOM) ve CIA’nın paravan şirketleri olarak sözde askeri eğitim vb. adı altında Afrika’da istikrarsızlıkların ve tertiplerin esas kaynağını oluşturuyor.

ABD özel askeri şirketleri 2000’li yıllardan bu yana kıta çapında faaliyet gösteriyor.Bunların arasında son dönemde Libya’da öne çıkan şirket Amentum oldu. Amerikan özel askeri şirketi Amentum’un Dışişleri Bakanlığı ve ABD Savunma Bakanlığı ile birlikte çalışan güçleri , Şubat ayı başlarında Libya’nın başkentindeki Mitiga hava üssüne ulaştığı basına yansımıştı. Örgüt, Libya Ulusal Birlik Hükümeti’nin onayıyla, ülkenin batısındakifarklı silahlı milis grupların birleşmesini yönetiyor. Amentum’un Libya’ya ulaşmasından kısa bir süre sonra 28 Şubat’ta ABD Savunma Bakanlığı’ndan bir heyet başkente geldi. Heyet üyeleri, tugay komutanı Mahmud Hamza eşliğinde “444’üncü Tugay”ın bulunduğu yeri ziyaret etti. Ziyaret sırasında Amerikan heyeti, tugayın askeri altyapısının bir kısmını batı bölgesindeki ortak kuvvetlerin eğitimi için güvenlik şirketi Amentum’a devretmeyi kabul etti.

Afrika’da ABD stratejisinin özü, kıtada gelişen anti emperyalist cereyanı durdurmak ve kaybettiği mevzileri yeniden kazanmak için belli bölgelerde köprübaşları oluşturmak. Gelişen çok kutupluluk ile birlikte, Afrika devletlerinin Fransa ve ABD başta olmak üzere emperyalist müdahaleciliğe karşı harekete geçmesi ABD’nin kıta genelinde gerilemesine yol açtı.