Derinleşen ABD-Güney Kıbrıs ilişkileri ve KKTC

ABD, son 6 yıldır Yunanistan’da yaptığı askeri yığınağa paralel olarak Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) ile ilişkilerini de tahkim ediyor. Bunlardan sonuncusu 17 Haziran 2024’te imzalanan GKRY ile stratejik diyalog anlaşmasıydı. Bu anlaşma ile, ilki 2021 yılında yapılan Güvenlik İşbirliği Diyaloğu mekanizmasının kapsamı genişletildi. Washington’da GKRY Dışişleri Bakanı Constantinos Kombos ile basının karşısına çıkan ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, bu anlaşmayı ABD ile GKRY ilişkilerinde “tarihi bir an” olarak niteledi.

Blinken şunları söyledi:

“Bunun, ülkelerimiz arasındaki ilişkinin güçlenmesinin, derinleşmesinin, genişlemesinin, birçok farklı alanda birlikte hareket etmemizin çok güçlü bir kanıtı olduğunu düşünüyorum”. GKRY’li Bakan Kombos da, beklenebileceği gibi konuyu Türkiye’ye bağlayarak şunları söyledi: “Kıbrıs, ABD için güvenilir, öngörülebilir bir ortaktır. Ve çok karmaşık bir bölgede, mesaj çok basittir: Kıbrıs çözümün bir parçasıdır. Kıbrıs cevabın bir parçasıdır. Türkiye’nin Kıbrıs’ı işgal ettiği 50 yıla bu bakış açısıyla yaklaşılmalıdır. Ve bu konuda, ABD’nin desteğine güveniyoruz.”

ABD’nin çok sayıda ülkeyle çeşitli konularda stratejik diyalog mekanizmaları bulunuyor. ABD’nin yakın işbirliği içinde olduğu ülkelerle ilişkilerini kurumsallaştırmayı amaçlayan bu mekanizma kapsamında ilk toplantı Eylül ayında Kıbrıs’ta yapılacak.

ABD ile GKRY arasında 2018 yılı sonunda imzalanan Savunma İşbirliği Niyet Beyanı’ndan bu yana derinleşen ilişkiler söz konusu. Bu anlaşma, ABD’nin şeklen de olsa Ada’daki iki toplumlu yapıyı dikkate alıyormuş gibi görünen politikasını açıkça terk ettiğinin simgesi niteliğindeydi. ABD, 2022 yılında GKRY’ye 35 yıldır devam eden silah ambargosunu kaldırdı. 29 Aralık 2022’de, ABD ile Güney Kıbrıs Rum Yönetimi orduları arasında Devlet Ortaklığı Programı’na (State Partnership Program) katılım anlaşması imzalandı.

Bu anlaşma Güney Kıbrıs’ı NATO’ya hazırlama programı olarak niteleniyor. Ocak 2023’te Güney Kıbrıs Rum Kesimi ile ABD arasında Savunma İşbirliği Anlaşması duyuruldu. Şubat ayında ABD Avrupa Komutanlığı ve Rum Milli Muhafız Ordusu, Kıbrıs’ın çeşitli noktalarında Silver Falcon 2023 Tatbikatı’nı düzenledi. 1 Haziran 2023’te ABD ile Güney Kıbrıs Rum Kesimi arasında Savunma ve Güvenlik İşbirliği Diyaloğu toplantısı Washington’da yapıldı.