Stilize edilmiş Haçlı Seferleri ve Musul’un geleceği

İspanya’da Katolik Engizisyon’dan epey yüklü bir kefalet ödeyerek kurtulan Ortodoks Scarmentado, seyahat için bulunduğu bu ülkeden ayrılmaya karar vermişti. Arkadaşları onu İspanyolların din uğruna yaptığı bütün işler hakkında bilgilendirmişlerdi oysa. Ünlü Chiapa piskoposunun anılarından anlaşıldığına göre İspanyollar güneyde, İngilizler kuzeyde kâfirleri dine döndürmek için 10 milyon insanı boğazlayıp yakmış ya da boğmuşlardı...
Fransız düşünürü ve yazarı Voltaire’in (Volter) Micromegas adlı eserinden alıntıladım bu bilgileri. Kitabın “Scarmentado’nun Seyahatlerinin Öyküsü” adlı bölümünden.
Hikâyenin kahramanı olan Scarmentado Girit adasının Kandiye kentinde doğmuş bir adamdır. Hayatın kendisine bir yol çizmesiyle bol bol seyahat eder. Roma ve Fransa’dan sonra gittiği İspanya’da Engizisyondan zor kurtulur ama seyahati bırakmayıp bir de Türkiye’ye (eserin orijinalinde ne bilmiyorum ama Osmanlı yerine Türkiye yazılmış) gelir. Bir bölümü şöyle:
“Avrupa turunu Türkiye ile tamamlamayı kafama koydum ve hemen yola koyulduk. ‘Bu Türkler vaftiz edilmemiş zındıklardır ve sonuç olarak saygıdeğer engizisyonculardan daha zalim olacaklardır’ dedim arkadaşlarıma. Dolayısıyla İslam ülkesinde ağzımızı açmayalım. Böylece Türkiye’ye vardık. Ama Türkiye’de Kandiye’dekinden daha fazla kilise bulunduğunu görmekten fena hâlde şaşkınlığa düştüm. Kimi Yunanca, kimi Latince, daha başkaları Ermenice olarak Bakire Meryem’e özgürce dua eden ve Muhammed’e lanet okuyan sayısız keşişler vardı. ‘Bu Türkler ne iyi insanlar’ diye haykırdım. Fakat Rum Hıristiyanlarla Latin Hıristiyanlar İstanbul’da can düşmanıydılar; bu köleler birbirlerini ısıran ve ayrılmaları için sahipleri tarafından dövülen köpekler gibi birbirlerine kıyıyorlardı...”
İspanyolların ve İngilizlerin “kâfirleri dine döndürmek için milyonlarca insanı kesmeleri” ile Osmanlı’nın egemenlik kurduğu coğrafyalarda dinlere karşı tutumu arasındaki fark Fransız düşünürü ve yazarı Voltaire tarafından böyle teslim ediliyor.