Gazze’den sonra şiir yazmak…

Modern Batı düşüncesinin şekillenmesindeki en önemli olay Yahudi Soykırımı, özel adı ile Holokost’tur. Felsefeden tarihe, sanattan sosyolojiye kadar hemen her disiplini “Holokost’tan önce ve Holokost’tan sonra” diye tasnif etmek mümkündür. Hatta fen bilimleri için bile durum aşağı yukarı böyledir.

Alman-Yahudi filozof Adorno, Holokost karşısında öylesine büyük bir dehşete düşer ki “Auschwitz’ten sonra şiir yazmak barbarlıktır” diye yazar (1).

Yaşananlar, insan acısının ve kötülüğün öyle bir merhalesidir ki buna dair her tür estetik arayış, hatta her tür düşünsel soyutlama teşebbüsü ahlak dışıdır. Ölümün gerçekliği, insan zihninin sınırlarını aşmıştır. Bunun için yaşamanın kendisi bile ancak, “Auschwitz’i de mümkün kılan ve burjuva öznelliğinin temel ilkesi olan “duygusuzlukla” mümkündür” (2).

Bu yazının kaleme alındığı saatlerde İstanbul halkı güneşli bir günün tadını çıkarmak için parklara, bahçelere, kafelere akın etmişti. Gazze’ye bombaların yağdığı, elektrik ve suyun olmadığı bu toplama kampında her üç dakikada bir çocuğun öldüğü zamanı kast ediyorum…

İnsanlık trajedisinin harıl harıl üzerimize aktığı böylesi bir zamanda, Erenköy’de kahve içmek, Bebek sahilinde yürüyüş yapmak veya Şile’de piknik yapmak tam olarak Adorno’nun söylediği şeye, “burjuva öznelliğinin temel ilkesi olan duygusuzluğa” denk düşmektedir. Büyük katliamı mümkün kılan şey de bu duygusuzluktan başka bir şey değildir.

Daha fazla felsefe yaparak sizi bunaltmak istemem. Söylemek istediğim, tarihteki o büyük kırılma anının üç aşağı beş yukarı “aynı koşullar altında” tekrar önümüze gelmiş olduğudur. Siyonistlerin Filistinlilere yaptıkları, bir zamanlar Nazilerin Yahudilere yaptıklarından pek de farklı görünmemektedir.