Venezuela Devlet Başkanı Maduro, şifreli parayı da madara eder mi?

Nicolas Maduro, 2013 yılında Venezuela Devlet Başkanı oldu. Doğrusu ya, dört yılda Venezuela’yı madara etti. 2015’te genel seçimleri kaybetti, parlamentonun yetkilerini üzerine alarak parlamentoyu münazara kulübüne çevirdi. Eski başkan Hugo Chavez de demokrat sayılmazdı ama hiç değilse alem bir adamdı. Bu ise ilginç bile değil, sıkıcı. Ben Maduro’ya bakınca, Karl Marks’ın Napolyon Bonapart’ın yeğeni ve varisi Lui Napolyon Bonapart için söylediğini hatırlıyorum: “Tarihte olaylar iki kez tekrarlanırlar. İlkinde trajedi, ikincisinde komedi olarak.” Aynen. Neye el atarsa kurutan Maduro şimdi de şifreli para işine girecekmiş. Öyle dedi 3 Aralık 2017’de. Amaç, Amerikan ambargosunu delmek. Ne dersiniz? Maduro şimdi şifreli parayı da madara eder mi? Bana nedense hiç öyle gelmiyor. Gelin bir anlatayım aklımdakini.

Ne olabilir?

Geçenlerde Maduro, Venezuela’nın Amerikan ambargosunu delmek için şifreli para ihraç etmeyi düşündüğünü açıkladı. Satılacak şifreli paranın ismi “petro” olacaktı. Arkasında ise ülkenin petrol, doğal gaz, altın ve elmas rezervleri olacaktı. Şimdi ben bu haberleri okuduğumdan beri Venezuela’nın tam olarak ne yapmak istediğini anlamaya çalışıyorum. Ortada daha tam bir oyun planı yokmuş gibi duruyor. Ama bana sanki bir nevi ICO (Initial Coin Offering—İlk Jeton Arzı) olacak gibi geliyor. Neden? Venezuela’nın kendi dijital parasını ihraç etmesinin pratikte hiçbir anlamı yok çünkü. Venezuela bolivarı nasıl yerlerde sürünüyorsa, Venezuela hükümetinin dijital parası petronun akıbeti de aynı olur. Miki Maus ülkesinin parası da Miki Maus parası olur, dijital ya da değil. Herkes ondan kaçar.

Ne zaman fark olabilir? Her bir petro, petrol rezervlerinin belli bir bölümünün mülkiyetini temsil ediyorsa farklı olabilir. Neden? O vakit, ICO ile bir nevi özelleştirme yapılmış olur. Her bir coin bir nevi hisse senedi olur. En son Maduro döneminde bakkalları bile devletleştiren Chavistalar için sonuç trajik olur elbette ama yine de olabilir. İktidarda kalmaya devam ederler.

Ama kim Venezuela’nın müflis hükümetinin verdiği mülkiyet devri sözüne inanır ki? Ülkede kural hâkimiyeti yokken, petrol rezervlerinin mülkiyetini devretme sözü veren bir dijital protokolün de bir değeri olmaz diye düşünüyorum ben doğrusu. Kimse ona da para vermez. Hem 150 milyar dolarlık borcun karşılığı zaten o rezervler. Ödeyemezlerse zaten mülkiyetin kime gideceği belli.

Peki, bunlar olmazsa, Venezuela hükümeti ne yapmak istiyor olabilir? Ortada bir nevi akıllı kontrat fikri olmalı, o vakit. Somutlayayım: “Nasıl bir ICO ve buna bağlı akıllı kontrat olabilir?” diye düşünüyorum ben doğrusu. Venezuela’da devlet petrol şirketi PDVSA bir nevi işletme sermayesi yetersizliğinde ve yolsuzluk kaynaklı beceriksizlikten kendi petrolünü bile çıkartamıyor bu aralar. Bu nedenle daha geçen yıl petrol üretimi yüzde 16 düştü. Buradaki işletme sermayesi ihtiyacı araya banka filan girmeden bir tür ICO ihracı ile sağlanabilir mi? PDVSA, akıllı bir kontrat ile çıkardığı petrolü önceden belli bir fiyat üzerinden satar. Alıcı ödemeyi akıllı konrata yapar. Bir nevi geçici hesap işlevi görüyor akıllı kontratlar. Farkı: Banka filan başka bir aracı gerektirmiyor. Sonra teslimat yapılır yapılmaz, bir bilgisayar protokolü olan akıllı kontrat, parayı, PDVSA’nın hesabına otomatik geçirir. Hatta teslimatın yapılıp yapılmadığını GPS ile izleme fonksiyonu bile akıllı kontrata eklenebiliyormuş. Nedir? ICO mal yola çıktığında satışa çıkar. Ödeme adı bu tür akıllı kontratlarla birlikte anılan ethereum platformu üzerinden yapılabilir. Sonra Venezuela hükümeti ya da PDVSA o topladığı etherleri nakde çevirir.