Orhan yoksa bey de mi değildi?

DÜN VE GÜN DÜN VE GÜN Tarihî kaynaklarda Osman Bey’in kendisinden başlayarak Osmanlı hükümdarlarına “gazi” unvanı verilir. Bu unvanın Osmanlı dünyasındaki kullanımı çok uzun ömürlü olmuş, en sondakiler dâhil bütün padişahlar gazi unvanı almış, yine aynı şekilde, gerek saldırıda gerek savunmada olsun üstün başarı gösteren Osmanlı komutanlarına da aynı unvan verilmiştir. Unvanın, Osmanlının siyasî ömrünün sınırlarını zorlayan gerçekten de çok ilginç bir tarihi vardır. İmparatorluk ve Cumhuriyet rejimleri arasındaki geçiş dönemi olarak nitelendirebileceğimiz TBMM Hükûmeti zamanında, ilk kez olmak üzere bir şehre de resmen gazi unvanı verilmiş, Antep’in, 6 Şubat 1921’de Meclis’te kanunla kabul edilen unvanı, aslında Fransızlara teslim olduğu 8 Şubat günü Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konmuştur. Yine TBMM’de, 19 Eylül 1921’de, Sakarya’dan sonra,  Mustafa Kemal Paşa’ya kanunla müşir ve gazi unvanlarının verilmesi de var. “Mücahede-i milliyenin” başarıya ulaşmasından sonra komutanlardan Sakallı Nureddin Paşa ise, hem de mebus olmak için propaganda amacıyla yayımlattığı bir risalede, “gazi” unvanını kullanmaya teşebbüs etmişse de, Mustafa Kemal’in Nutuk’unda hatırlattığı üzere o dönemde bu unvan artık kanunla verilir olmuştu… Müsaadenizle yine erken Osmanlı dünyasına dönelim. Elbette ki bütün Osmanlı padişahları gazi unvanını kullanmıştır ama adlarını bu unvanla en çok özdeşleştirdiklerimiz, Osmanlının birinci ve ikinci beyleridir; bugün bile kestirmeden “Osman Gazi”, “Orhan Gazi” diyoruz. Bir de kroniklerin “Gazi Hünkâr” olarak andığı I. Murad var. Osmanlı kökenlerinin tarihçiler tarafından ne kadar yoğun olarak tartışıldığını düşünürsek Osman ve Orhan Beylerin gazi unvanını kullandıklarının tesbit edilebilmesinin bu tartışmaya büyük katkı sağlayacağı açıktır.