Padişahı cin mi tutmuştu?

Osmanlılara göre Osmanlı padişahı ve halifesinin aklının başında olması gerekiyordu. Tahttan indirildikten sonra Sultan İbrahim ve hatta Sultan Aziz gibi bazı padişahlara “cünûn” atfedilmiştir. Aziz’i rahatlıkla geçebiliriz. İbrahim’in ise bazı psikolojik sorunlar yaşadığı ve meşhur Cinci Hoca’ya olan rağbeti düşünülünce, çarelerini de dönemin koşulları içinde aradığı su götürmez ama herhâlde sonraki nesillerin uygun gördüğü “Deli” sıfatını en fazla hak eden sultan değildi. Salt akıl sağlığı yerinde olmadığı, dolayısıyla da emirlerini yerine getirmenin imkânsız olduğu gerekçesiyle tahtından indirilen padişahlara en iyi örnekler ise sanırım I. Mustafa (1617-1618 ve 1622-1623) ve V. Murad’dır (1876). Hâlini herkesin bilmesine rağmen I. Mustafa’nın, II. Osman’dan sonra tekrar tahta çıkarılmış olması, hatta V.