Türk’ün sahib-hurucu

Osman Bey, Selçuklu egemenliğini tanıyan Bizans şehirlerini mi fethetmişti? Osmanlı tarih yazımında Dündar ve öldürülüşü konusu nispeten tartışılmıştır ama aynı gözlemi, onun engellemeye çalıştığı veya Osman Bey tarafından öyle algılanan huruç olayı için yapmak daha güçtür. Mesela, merhum İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Dündar ve Osman arasında Dündar’ın ölümüyle sonuçlanan anlaşmazlığın sebebini, yalnızca Dündar’ın, “Bilecik tekfurunun yakalanmasına mâni” olması olarak gösteriyor. Dündar ve Osman arasında beyliğin izlemesi gereken siyaset konusundaki görüş ayrılığı hakkındaki tek kaynak Neşrî olmasına rağmen, üstelik Neşrî, Osman’ın hurucunun Bilecik tekfuruna yönelik olduğu görüşünü işlerken, o, bu konuda tamamen sessiz kalıyor. Herhâlde örnekleri çoğaltmak mümkündür ama Osmanlı tarihçileri arasındaki baskın eğilimin Osman’ın hurucunu görmemek yönünde olduğunu söylemekle yetineyim. Yalnız bir de çok önemli bir istisnamız var: Merhum Halil İnalcık. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi’ne yazdığı “Osman I” maddesinin 2007’de yayımlanışından biraz önceki bir görüşmemizde, “Size yeni bir Osman verdim, okuyun!” demişti. İnalcık, bu ansiklopedi maddesinde, “Neşrî’deki bir rivayete göre” şeklinde bir uyarı yaptıktan sonra şunları söylüyor: “Başlangıçta Osman’ın güçlü Bilecik tekfuruyla ilişkileri dostluk, hatta bir çeşit bağımlılık biçimindeydi. Eskişehir- Bilecik arasındaki haraçgüzâr Rumlar’la iyi geçinme politikası bölgede tutunmak için gerekli sayılıyordu. Germiyan saldırıları Osman’ı bölge tekfurlarıyla uzlaşma zorunda bırakıyordu. ” İnalcık, daha sonra, Dündar’ın “iyi geçinme” politikasının sürdürülmesi fikrini, Osman’ın, “kendisinin savaş ve egemenlik hakkını engelleme olarak” anladığını ve amcasını okla vurarak öldürdüğünü aktarıyor.