‘Ah Beyoğlu Vah Beyoğlu’...

Geçenlerde üst üste yazdığım yazılarda bayramların ve bitmez tükenmez 'İstanbul elden gidiyor' söyleminin Türkiye'de belli çevrelere hâkim olduğunu belirttim. Kentli, aydın, Batıcı bu çevreler gerçekten de bu iki 'yitik ülke' öğesinin peşinde koşuyor.
Yitik ülke dediğim şeylerden bayram 'yitik çocukluk' sendromunu oluşturuyor. İstanbul ise doğrudan doğruya 'yitik ülke'nin, yitik geçmişin kendisi. Kısacası gerçek yaşamla ilişkisi bulunmayan bir nostaljinin tutsağı olmuş durumdayız. Bunları o yazılarda bir nebze çözümlemeye çalıştım.
Tam bunları bitirmiş ama aynı minval üzere devam etmeyi düşünüyordum ki, sevgili ve yakışıklı kardeşim Çınar Oskay Hürriyet gazetesinde bir Beyoğlu dizisi hazırlamaya başladı. Aradığım fırsat ayağıma geldi.

Hemen belirteyim. Bu Beyoğlu meselesi hayli karmaşık bir konudur. Bir 'yitik Beyoğlu'ndan söz ederiz. Kim eder derseniz, gene bahsettiğim çevre diyeceğim. Benim annemin, dayılarımın, yengelerimin de içinde olduğu kesim 'eski Beyoğlu' der, başka bir şey demez. O Beyoğlu'na kadınların 'bile' şapkasız çıkmadığından bahsederler, nerede kaldı erkeklerin kravatsız dolaşacağı bir Beyoğlu olsun. (Tabii kravat ve şapkanın o dönemin neredeyse 'resmi' giysisi olduğunu unuturlar, yoksa mesele Beyoğlu'na saygı değildir.)
İyi ama bu Beyoğlu, Salah Birsel üstadımızın tabiriyle 'Ah Beyoğlu Vah Beyoğlu' diyeceğimiz bu semt 1930'ların Beyoğlu'sudur. Bir de 1950'lerin, haydi ucundan da 1960'ların... Halbuki çok iyi bilirim onlardan öncekiler de gene Beyoğlu'nun yok olduğundan yakınırdı. Halbuki Titina Yengem de o Beyoğlu özlemiyle Amerika'da duramadı İstanbul'a döndü.
O Beyoğlu da 'levanten' ve 'gayrımüslüm' bir muhittir ve mesela 'Ulusalcı-Kemalist' Attilâ İlhan ondan nefret eder. O kadar ki, şimdi andığım çevrelerin yıkılıyor diye yakındığı Tarlabaşı'nın bir 'batakhane' semti olduğunu belirtip yıkılmasıyla hiçbir kaybın yaşanmayacağını belirtir. General Franchet d'Esperey 'beyaz atı' üstünde şehri işgal ederken O Beyoğlu kendisini alkışlamıştır. (Prof. Ethem Eldem bu 'beyaz at' efsanesini inceden inceye incelemiştir.) Kısacası Müslümanlar ve bir kanadıyla Kemalistler-Ulusalcılar şimdi 'kozmopolitti yazık oldu' diye yakınılan Beyoğlu'nun yıkılmasından haz duymuştur ve onu reddetmiştir.