Hiç kazananlarla kaybedenler bir olur mu?...

Trump'ın seçilmesi herhalde son kırk yılın Amerika'sındaki en önemli oluşum. Değişen sadece Amerika değil. Bütün dünya. Sonuç itibariyle 'zeitgeist' diye bir kavram var.
'Zamanın ruhu'.
Bu ruh Avrupa'da da Amerika'da da kendisini gösterdi. Ortaya çıkan hamleyi iki kavramla açıklamak kabil: küreselleşmenin sonu, sağ siyasetin yeni evresi.
Bugüne kadar tepkinin hep soldan geleceği düşünüldü.
Yalan da değil yanlış da. Avrupa'da Podesta, Syriza soldan kitlesel tepkilerdi.
Ama aynı Avrupa'da muhafazakâr sağın yükselişini gösteren tepkiler de uzun süredir gündemde. Avusturya'da yıllardır faşizme yakın sağ seçim kazanıyor. O ve şimdi yarıştan önce toynaklarını toprağa süren atlar gibi yerinden fırlamayı bekleyen Fransız Le Pen sağdan gelen tepkiyi işaret ediyor.

***
Trump da şeksiz şüphesiz bir biçimde geldi bu kulvara yerleşti. Amerikalıların şu evrede yaptıkları analizler bile Trump'ın yükselişinde etkili olan birkaç noktayı tespit ediyor.
Birincisi, kıyı-iç bölge çelişkisi. Bizde Akparti'nin seçilmesinde görüldüğü üzere kıyılar tıpkı CHP'liler gibi Demokratlara oy verirken değişim isteyen iç bölgeler Trump'ı destekledi. Gelişmiş bölge az gelişmiş bölge farkı da denebilir buna.
(Detroit gibi fabrikaların kapandığı ve artık 'pas bölgesi' denen yerlerdeki oy dağılımı her şeyi açıklıyor. Obama'yı destekleyen bu ekonomik çöküntü bölgesi Trump'ı destekledi.) İkincisi, kırsal alan ve nüfus değişikliği gene Trump'tan yana ağırlık koydu.
Üçüncüsü, belki de en önemlisi bu, 'değişim' denen hareketin nereden ve kimden geldiğini kitleler artık önemsemiyor.
Değişim olsun, mevcut ve kendisine zarar vermiş düzen çekilip gitsin de kim onu ikame ederse etsin: kitlelerin yeni algısı bu.
Bu yönden bakınca açık gerçek Trump'ın kazanmasından çok Demokratların yitirmesi. Son seçimden bu yana bildiğim kadarıyla ABD'de nüfus 8 milyon kişi kadar arttı. Demokratlar ise bu artışa rağmen Obama'nın bir önceki seçimde aldığı oydan 9 milyon daha az oy sağladı.
Bana göre daha ileriye gitmek gerekmez.