Enflasyon meselemiz

Dün gelen Kasım ayı tüketici enflasyonu, beklendiği üzere başını yukarı kaldırarak yıllık %12,98 olarak kaydedildi. Böylelikle Ekim ayındaki %11,9 seviyesinden 1,08 puan fazla bir enflasyonla karşı karşıya kaldık. Bunun arkasında ise, aylık bazdaki enflasyonda %1,49’luk bir oranın gerçekleşmesi yatıyor.

Peki, bu düzeyde bir aylık enflasyon nereden ileri geliyor? Hesaplara bakarsak, oranın kabaca üçte birini gıda ve alkolsüz kaleminin oluşturduğunu görüyoruz. Mesele yine büyük ölçüde “işlenmemiş gıdadan” beslenirken, tek tek ürünleri incelediğimizde “domates bir başına enflasyonu bu derece etkilememeli” diyoruz.  Domatesin yanı sıra, katkıda öne çıkanlar arasında örneğin yumurta da göze batıyor. Öte yandan gıda, yıllık enflasyonda da çeyreği aşan aslan payına sahip unsur olarak yerini koruyor. Zira grubun yıllık enflasyonu Kasım’da %15,78’e yükselerek, Mayıs ayından sonraki en yüksek noktayı görmüş oluyor.

Kasım aylık enflasyonunun elinden çeken bir ikinci kalem de, ulaştırma... Bu kapsamda yakıt ve otomobiller birleşerek, grubun fiyat gelişimini sürüklemiş görünüyor. Bu noktada ise, son dönemde petrol fiyatlarındaki yükselişin kurdaki gelişmelerle işbirliği yaparak pekiştirdiği bir etki karşımıza çıkıyor. Ulaştırma fiyatlarının, yıllık enflasyonda da gıdayı takip eden en güçlü baskıyı yarattığını ekleyeyim.

Hatta şöyle söyleyeyim: Gıda ve ulaştırma, %12,98 olarak gerçekleşen Kasım ayı enflasyonunun kabaca yarısını açıklamaya yetecek kadar ses çıkarıyor.

Söz konusu dönemde aylık oranı tırmandıran üç numaralı kalemin ise, giyim ve ayakkabı olduğu dikkat çekiyor. Yıllıkta ise, bu görevi konut grubu üstleniyor. 

Malumunuz, enflasyonun başkâtipleri gıda ve enerjiyi bir yana bırakıp çekirdek enflasyona da bakmak önem taşıyor. Hatta tüm içecekler, tütün ürünleri ve altını da hariç bırakalım ve C endeksine bakalım: Durum Ekim ayında %11,82 olan çekirdek enflasyonun Kasım’da %12,08 olduğunu gösteriyor. Ayrıca yıllık enflasyonda dayanıklıların da kendini gösterdiği “temel malların” enflasyonist etkisi öne çıkarken, “hizmetlerde” ise aşağı yönlü olumlu bir resim var.