Dini tartışmak

Darimî'nin kitabına aldığı bir rivayette, ikinci Ömer diye anılan Emevî halifesi Ömer b. Abdülaziz şöyle diyor:

“İlimsiz kulluğa soyunanların bozdukları, yaptıklarından çok olur. Sözünü yaptıklarından (amelinden) sayan kişi, kendini ilgilendiren konular dışında konuşmadığı için söyledikleri az olur, dinini tartışma konusu edinenlerin fikirden fikire taşınıp durmaları ise çok olur.”

Örnek halifelerin ahlakını ve yönetim tarzlarını temsil eden bu büyük halifenin din ve hayat tecrübesinin meyvası olan bu sözlerin değeri artmıştır, eksilmemiştir.

Evet imandan ve amelden önce ilim gelir. Sahih bir kulluk için gerekli olan bilgi kadın erkek bütün Müslümanlara farzdır. Bu ilimden sonra kişinin özel iştiğal alanı ile cemiyet hayatının muktaç olduğu ilimler vardır ki, bunlar herkese değil, ilgili olanlara farzdır. İşte bu farz ve gerekli olan bilgiler edinilmeden din ve dünya hayatını yaşamak isteyenler yanlış yapmaya, yapayım derken yıkmaya adaydırlar.

Söz ağızdan çıkmadıkça sahibinin emrindedir, bir kere ağızdan çıkınca kafesinden kaçmış kuş gibidir, nereye konacağı, nasıl kullanılacağı belli olmaz. İnsan iki düşünüp bir konuşmalıdır ve bilmediği, geniş manada kendini ilgilendirmeyen, faydası olmayan sözleri söylememelidir. Söz aynı zamanda dinin uygulamasına (amele) dahildir, ağızdan çıkan her kelimeyi aynen kaydeden melekler vardır ve kişi bunlardan sorumlu olacaktır.