İslâm insanı ve Müslüman aklı

Son günlerde kaleme aldığım köşe yazılarım, birçok iyi niyetli ama kafası karışık insanımızın ileri sürdükleri bir iddia ve buna bağlı bir ihtiyaca cevap arama amacını gütmektedir.

İddia şudur:

Bir gruba göre İslam ya hiç anlaşılmadı, onu anlamak için eskilerin; yani Peygamberimiz'in, ashabın, İslam bilgeleri ve bilginlerinin kullandıkları akıl ve yöntemden başka bir yöntem (usul) kullanmak gerekiyor, Sünnet, hatta yaşayan Sünnet de doğru anlamayı sağlayan yardımcı bir unsur değildir. Lügat ve akıl kullanılarak anlamayı denemek gerekir. Bu gruptan bazıları da Batı’da kutsal kitapları yorumlamak için kullanılan anlama yöntemini veya tarihselcilerin usulünü kullanmayı tercih ediyorlar.

Bir gruba göre de Kur’an ve İslam, geçmişte, o günün şartlarına ve ihtiyaçlarına göre anlaşıldı ve yine şartlara uygun bir dil ile insanlara anlatıldı, onların, ortalama olarak belli bir düzeyde Müslüman olarak yaşamaları için yeterli oldu. Bugün ise küreselleşen dünyada insanımız ve özellikle gençlik, agnostik ve deist olma yolunda, onları İslam’a çekebilmek için yeni bir anlayışa ve yeni bir dile ihtiyaç vardır.

Bu iki görüşe katılmadığımı peşinen kaydedeyim.

Problem İslam’ın anlaşılması ile değil, fert ve cemiyet hayatında uygulanmaması ile ilgilidir. Problem iman ve amel ile ilgilidir. Problemin çözümü ise anlayacak olanın önce İslam insanı olması, sonra Müslüman aklı ile anlamaya yönelmesi, böylece elde edilen doğru bilgi çerçevesinde, mümkünse birebir iman, amel ve ahlak eğitimi yapılmasıdır.