Sosyalizm öldü mü?..

İdeolojilerinin var oluş nedeni, koşulları birbirine benzeyen insanların sorunlarına çözüm getirmektir. 
Yani, önce gökten zembille bir ideolojiyi getirip sonra da “haydi bakalım, toplumda bu ideolojinin hizmet edeceği insan arayalım” denmez. 
Ahmet Taner Kışlalı, bu konuda şöyle demişti 90’lı yılların başlarında bir panelde konuşurken: 
“Tersine, toplumdaki hangi kesimlerin, hangi sınıfların sorunlarına çözüm arıyorsanız; ona göre bir ideoloji geliştirirsiniz.” 
Elbette bir ideolojinin mutlaka sizin toplumunuzda doğmuş olması gerekmez. Ama başka toplumda doğmuş bir ideolojinin toplumumuzda etkili olabilmesi için, özel koşullarınıza göre değiştirilmesi gerekir. 
Yoksa, Türkiye’ye komünizm getirme düşü ile telef olan nice kuşaklara benzersiniz. 
Atatürk niçin başarılı oldu? Anadolu’da komünist sevda peşinde koşanlar niçin hüsrana uğradılar? 
Kemalizm, hiç kuşku yok ki dünyayı yeniden keşfe çıkmadı. Başka toplumların deneyimlerinden yararlandı. Liberalizmden ve sosyalizmden esinlendi. 
Burada önemli bir ayrıntıdan söz etmeliyim… 
Aydınlanmanın yararlandığı öğeleri “Anadolu gerçeği” üzerinde yeniden bir araya getirdi. Böylece “evrensel” ama “özgün” bir oluşum ortaya çıktı. 
Ortanın solu, demokratik sol hareket, çıkış noktasında bir evrensellik ve özgünlük, “ne ezen ne ezilen, insanca hakça düzen sloganıyla” hayat buldu.

***

Sovyet imparatorluğu çökerken, tek parti diktatörlüğüne karşı oluşmuş tepki birikiminin patlaması yaşandı.