Bir 68 önderi: Hasan Yalçın

Hikmet Çiçek

“Devlet ve Ben”, “Dönekler”, “68'in Sırrı”, “Ortak Aklımız Parti”, “Aydın Rantı”, “Medyamızın Halleri”, “Neoliberal Sol” ve yüzlerce diğer yazıları…

16 yıl önce, 29 Ağustos 2002 günü yitirdiğimiz Hasan Yalçın, 1968’in tecrübelerini bir kahramanlık edebiyatından çıkarıp, bu tecrübeden bilimsel, teorik sonuçlar çıkaranların başında gelir. Hasan Yalçın, 68 kuşağının bir devrimcisi olarak efsaneler üzerinde yatmadı, “ben içerdeyken” edebiyatı yapmadı, bireysel kahramanlık masallarına itibar etmedi, 68’li olmanın rantını yemeyi düşünmedi, haksız kazanç peşinde koşmadı. Genç kuşaklara, yaşadığı tecrübenin teorik mirasını bırakmaya çalıştı.

Yalçın’ın kitabının adı olan “68’in Sırrı” aynı zamanda Hasan Yalçın’ın sırrıdır. 27 Mayıs 1960 Devrimi sonrası yükselen bağımsızlıkçı hareket, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ)’nin adını daha 1960’ların ilk yarısında öne çıkarmıştı. “Milli Petrol” ve “Milli Maden” kampanyalarının afişlerinin altında İTÜ Talebe Birliği’nin imzası vardı. Aralarında Aziz Nesin, Çetin Altan ve İlhan Selçuk’un da bulunduğu dönemin önde gelen fikir adamları ve yazarları belki ilk kez İTÜ’nün Gümüşsuyu konferans salonunda gençliğe seslenme olanağı buldular. İTÜ gençliği 1967’ye gelindiğinde artık Türkiye’nin bütün önemli sorunlarında fikir sahibiydi, aynı zamanda söz sahibi olmak istiyordu.

ÖZEL OKULLAR YÜRÜYÜŞÜ

Bu dönemde gençliğin en önemli eylemlerinden biri “Özel Okullar Yürüyüşü” oldu. İstanbul’daki öğrenci örgütleri, henüz yeni açılmakta olan özel okulları protesto etmek ve kamuoyunu bu konuda aydınlatmak için İstanbul’dan Ankara’ya bir yürüyüş düzenlediler. 7 Kasım 1967 günü yürüyüş başladı. 441 kilometrelik yürüyüş boyunca bütün il ve ilçelerde mitingler düzenlendi, köylerde konuşmalar yapıldı. Yürüyüşçüleri yol boyunca karşılayanlar arasında CHP ve TİP örgütleri de bulunuyordu. 150 öğrencinin katıldığı ve Türkiye’nin en uzun fiili yürüyüşü 20 Kasım 1967 günü Ankara’da Kurtuluş Meydanı’nda düzenlenen bir mitingle sona erdi. Mitingde yürüyüşçüler adına konuşmayı İTÜ Talebe Birliği Başkanlığını Hasan Yalçın’dan devralacak olan Harun Karadeniz yaptı. Bugün gazetesi yürüyüş boyunca süren bir dizi yaptı. Mehmet Şevket Eygi imzalı dizide, “özel okullar yürüyüşünün arkasında komünizmin çirkin yüzünün göründüğü” iddia ediliyordu. Eylem başarıya ulaştı ve özel yüksekokullar kapatıldı. Yeniden açılmaları için 12 Mart 1971 askeri darbesi gerekecekti.