Büyük sermaye futbola egemen oldu (1)

Bugün dünyanın en fazla izlenen ve sevilen spor dalı futboldur. Modern futbol, kapitalizmin çocuğu olarak doğdu.
Günümüzde futbol eğlenmek için düzenlenen bir oyun olmaktan çıktı, kapitalist bir etkinliğe dönüştü. Medya ile futbol arasındaki yakın ilişki de aynı biçimdedir.
Kapitalizm dünyada egemenliğini kurarken kültüre, sanata, spora da el attı. Emperyalizm, çürüyen kapitalizmdir. Endüstriyel futbol da çürüyen kapitalizmin bir ürünüdür.
Kapitalizmde paranın kirletmediği bir futbol mümkün değildir. Fatih Terim, Arda, Emre, Muslera’nın adının geçtiği Seçil Erzan olayı ortadadır.
Futbol, büyük bir piyasaya dönüşmüştür. Kulüpler şirketleşmiş ve borsada faaliyet göstermeye başlamıştır. Artık siyasetten, mafyadan, kirli ilişkilerden, şikeden bağımsız bir futbol düşünmek mümkün değildir.
Futbol piyasası deyince şimdi akla sponsorluk anlaşmaları gelmektedir.
Sponsorluk (Türkçesi destekleyici) kendini tanıtmak ya da desteklemek amacıyla, bir sanat, kültür, spor vb. etkinliğinin giderlerinin tümünü ya da bir bölümünü bir tür bağış olarak karşılayan kimse ya da kuruluş. Futbolda sponsorluk bugün milyarların döndüğü bir sektör olmuştur. Coca Cola, Gilette, Nike, Adidas gibi markalar çok büyük paralarla sponsorluk anlaşmaları imzaladılar.
Sponsorluk anlaşmaları futbol kulüplerinin gelirlerinin önemli bir parçasını oluşturuyor. 2015/16 sezonunda sponsorluktan Galatasaray 100, Fenerbahçe 39, Beşiktaş 35 ve Trabzonspor 8 milyon lira gelir elde etti. “Bir futbol yıldızı ayakkabılarını bağlama işini uzatıyorsa, bu onun ellerinin beceriksizliğinden değildir; olsa olsa cebiyle alakalı bir kurnazlık vardır işin içinde; büyük bir olasılıkla Adidas’ın, Nike’ın ya da Reebok’ın reklâmını yapıyordur.” (Eduardo Galeano, Gölgede ve Güneşte Futbol, Can Yayınları)
Ankaragücü Başkanı Faruk Koca’nın hakem Halil Umut Meler’e saldırısı dünya basınında: ‘Türkiye’de çılgınlık’, ‘Türk futbolunun en karanlık gecesi’ diye verildi. Saldırı dünya basınında geniş yankı buldu.
Bu yorumlardan birisinde, “Türk futbolunun en karanlık gecesi” denirken, bir diğerinde ise Ankaragücü’ne atıfla, “Korkunç. Kulüp ligden atılmalı” görüşü yer aldı.
İngiliz Daily Mail gazetesinin internet sitesinde saldırıdan “utanç verici sahneler” olarak söz edildi.
Goal internet sitesi de “Türkiye’nin futbol tarihinde utanç verici bir gün yaşanıyor” diye yazdı.
İtalyan spor gazetesi La Gazetta Dello Sport da “Türkiye’de çılgınlık” başlığını attı.
Endüstriyel futbolun geldiği nokta burasıdır.

“Futbol bir savaştır” der, Britanyalı yazar Simon Kuper. 1994 yılında İngiltere’de yayımlandığı “Futbol Asla Sadece Futbol Değildir” kitabında. (1996 yılında Türkçe’ye çevrildi. İthaki Yayınları.)
Kuper, birçok ülkeden çok sayıda teknik direktör ve futbolcuyla görüştü. Görüşmelerini öykülere dönüştürüp “Futbol Asla Sadece Futbol Değildir” (Football Against the Enemy) kitabını yazdı. Kitap İngiltere’de yılın en iyi spor kitabı ödülünü kazandı. Simon Kuper kitabında futbolun siyaset, sermaye çevreleri ve çeşitli kültürlerle ilişkisini araştırıyor
Türkiye’de profesyonel futbol ligi olarak ilk kez 1959 yılında, şu andaki adı Süper Lig olan Millî Lig olarak kuruldu.
Şu anda Süper Lig’de oynayan bazı takımların adlarına bakar mısınız?
ATAKAŞ Hatayspor,
BITEXENAntalyaspor,
MONDİHOME Kayserispor,
RAMS Başakşehir,
SİLTAŞ YAPI Pendikspor,
TÜMOSAN Konyapor,
VAVACARS Fatih Karagümrük…
Liste uzayıp gidiyor…
Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş ve Trabzonspor dışında neredeyse tüm takımların adlarının başına bir sermaye şirketinin yaftası eklenmiş. Artık yalnızca futbolcular değil takım isimleri de belirli bir ücret karşılığında satılıyor!

Anasponsor Sponsorluk ve İletişim Danışmanlığı olarak hazırlanan “Süper Lig Sponsorluk İnfografiği” çalışmaları yayımlandı.
Kulüplerin resmi internet siteleri, sosyal medya hesapları, basın toplantıları ve kulüp sponsorluk sorumluları, bu infografik içinde yer alıyor. Veriler 15 Eylül 2021 tarihinden öncesini kapsıyor.

Kulüp adı, stadyum adı, formaların göğüs, sırt, kol, şort ve çoraplara bile sermaye şirketleri gözlerini dikmiş.
İnfografikte; toplam sponsorluk sayısı, sponsor olan farklı kurum sayısı, takımların sponsorluk sayılarının karşılaştırılması, sponsor olan markaların sektörleri, anonim şirkete dönüşen kulüp sayısı, isim sponsoru olan takımlar, stadyum isim sponsoru olan takımlar ve takımların mevcut sponsorları hakkında ayrıntılı bilgiler yer alıyor.

Süper Lig’in 64. sezonunda (2021) Ligde mücadele eden takımlar, toplamda 580 adet 366 farklı marka ile sponsorluk anlaşması gerçekleştirmiş.
Geçtiğimiz yıla göre toplam sponsorluk sayısı yüzde 23, sponsor olan marka sayısı yüzde 18 oranında artmış.
2021-2022 sezonunda ise Süper Lig’in isim sponsoru bulunmuyor.

Süper Lig’de bulunan 20 takımın 11’i anonim şirkete dönüşmüş. Bu takımlar şunlar:
Adana Demirspor, Altay, Beşiktaş, Çaykur Rizespor, Fenerbahçe, Galatasaray, Gaziantep FK, Göztepe, Kasımpaşa, Başakşehir ve Trabzonspor.