Balkanlar’dan gelen soğuk hava

Balkanlar’dan gelen soğuk hava derken, Türkiye’yi etkisi altına alan karlı havadan bahsetmeyeceğiz elbette. Balkanlar’dan gelen asıl hava akımı, Pera Müzesi’nde esiyor çünkü.

Üstelik bu esintide sanatın çalkantılı iklimi var, insanı farklı klimatolojik etkilere maruz bırakan. Karlı mantolarınızı vestiyere bırakıp, kafesinde sıcak bir salep içtikten sonra, Pera merdivenlerini çıkarak ulaşabilirsiniz bu rüzgarlı alana.

Lübliyana Müzesi ve Galerileri işbirliğiyle hazırlanan sergiyi dolaşırken, Balkan sanatı üzerine daha önce çok da düşünmediğimizi fark ediyoruz. ‘Balkanlar’ın coğrafi, siyasi anlamı üzerine de çok kafa yorduğumuz söylenemez. Oysa yakın coğrafyamız Balkanlar, bizim için tüm yönleriyle ilgi ve alakaya değer.

Balkanlar kimliği, doğulu mu, batılı mı mesela? Ya da böylesine büyük bütünlükleri yok sayıyorsak, Balkanlar’ı geçişliliğin temsilcisi sayabilir miyiz? Hem doğulu hem batılı diyebilir miyiz mesela? Serginin küratörü Ali Akay’ın bu sorgulamalar çerçevesinde aklımıza çengel attığı bir önermeyle dolaşıyoruz sergide; ‘rüzgarın hafızası vardır.’

Şöyle açıklıyor sergi kitabının önsözünde Akay; ‘Kırılmış, katmanlaşmış toprakların üzerinden gelen rüzgar, zamanları ve mekanları yan yana birbirlerine kavuşturur. Bu kaynayan öyle bir jeolojidir ki, izleri asla silinemez, insanlar istedikleri kadar bu izleri yok ederek kültürleri değiştirmeye kalkarlarsa kalksınlar. Erozyonlarla yok edilen topraklar da, yangınlarla silinen ormanlar da, inşaatlarla yok edilen doğa da, depremlerle kayan topraklar da aynı rüzgarın hafızasıyla dolmaktadır. Bu jeoloji bize, Balkan dağlarının ihtişamıyla sunulmaktadır…’