Müslümanlarda Tarih İlminin Doğuşu ve Gelişmesi

Emeviler döneminde ortaya çıkan İslam tarihçiliği, hadis kitapları şeklinde olmuştur. Tarih, Müslümanlar tarafından işlenen ilk ilim dallarından biridir. Tarih araştırmalarına metot ve kaynakların araştırılması tekniğini özellikle hadis usulcuları getirmiştir. Onların hadisde uyguladıkları cerh ve tadil tekniği daha sonra tarihe de uygulanarak kaynakların kriteri yapılması sağlanmıştır.

Araştırma yapılan tarih alanları şunlardır. Siyer, meğazi, cahiliye tarihi, genel tarih, İslam tarihi, mahalli tarih, şehirler tarihi ve neseb tarihidir.

İslam öncesi Araplarda dış işlerine bakan kişiyle ortak çalışan bir tarih kurumu bulunmaktaydı. Hatta bu dönemde tarih konusunda en yetkin kişi Ömer b. Hattab’dır. İslam tarihçiliği; siyer ve megazi yazımıyla başlar. İslam öncesi Arap tarihçiliği şunlardan oluşmaktadır:

Ayrıca, tarihçilerle ilgili çok yaygın bir iddia daha bulunmaktadır. O da Arap tarihçilerinin çoğunun Şii kökenli olması ve bu nedenle Şiilerin aleyhine olan kişilere karşı çok sert ve haşin olmaklarıdır . Bu durum; Abbasilerin iyi gösterilmesine neden olmuştur. Duri, tarihin ortaya çıkışı ve gelişmesini Emevi muhalifleri tarafından olduğunu ve Emevileri bu kitaplarda kötülediğini belirtmektedir. Bu görüş de tüm Emevi aleyhindeki tarihi rivayetleri zan altına almakta ve Emevileri iyi göstermeye çalışan Arap milliyetçiliğin bir ürünüdür. Yoksa tarih çalışmasında Araplar ve hatta Emevi yanlısı âlimlerin de büyük katkısı bulunmuştur.

Tarih ilmi; Kufe, Basra ve Medine’de ortaya çıktı. Tarih, cahiliye döneminden arta kalan kıssa uslubuyla, muhaddislerin isnat uslubu arasında yol almıştır. Batı toplumunda felsefe nasıl bütün bilimleri içinde barındırmışsa İslam dünyasında da tarih aynı işlevi üstlenmiş fakat zamanla ihmal edilmiştir.

İlk İlk İslam Tarihçileri