Unutulan halife “Abdullah b. Zübeyr”

Tarih Kitaplarının Kendisinden Bahsetmeyi Unuttuğu Bir Halife “Abdullah b. Zübeyr”  İbni Zübeyr’in halifeliğini bazıları (Emevi yandaşları) bir isyan olarak görür. Halbuki Şam’daki yönetim de meşru değildi. Dolayısıyla bu bir isyan değil, bölge halkının kendi kaderini tayin etme girişimidir.  İbn-i Zübeyr, bazı tarihçilerce hakkı  yenilmiştir. Onun hilafeti hakkında detaylı bilgi vermemişlerdir. İbn-i Zübeyr’in hilafeti yedi yıl sürdüğü halde onu halifeler arasında bile saymamışlardır. Bu dönemde Hz. Hasan ve ibni Zübeyr halifelik yapmalarına rağmen bu iki şahıs maalesef kitaplara halife olarak geçmemiş, birer asi veya muhalefet lideri gibi lanse edilmiştir. Kitaplar sadece onun savaşlarını anlatmışlardır. Irak ve civarı, Hicaz, Yemen ve Mısır ona bağlı yerlerdendi. İlk zamanlarda Şam civarlarında büyük bir bölge ona biat etti. Mervanilerin hilafeti sırasında mücadele etmesinden dolayı tarihçiler onun hilafetine önem vermemişlerdir. İbn-i Zübeyr’den sonra gelen halifeler de onun hilafetini benimsememişlerdi. Halifelerin arasına onun adının alınması ne Emeviler’in ve ne de Abbasi’lerin işine geliyordu. Böylece tarih kitaplarında onun hilafeti yer almadı.

                Fakat Yezid’in ölmesi üzerine halifelik konusunda en güçlü aday olarak İbn-i Zübeyr ortaya çıktı. Hatta kendisine bir çok bölge bağılılığını bildirdi. İbni Zübeyr, bu dönemde halife olmaya en layık aday olmasına rağmen, Mervanilerin kazanması üzerine Abdülmelik halife, o ise isyancı olarak gösterilmiştir. Fakat bu dönemde bugünkü anlamda düşündüğümüz meşruiyet kavramı bulunmuyordu. Çünkü bu dönemde hala Emevi hanedanlığı bütün müslümünların gönül rahatlığıyla benimsedikleri bir yönetim değildi. Daha çok Müslümanlar arasındaki birliğin bozulmaması ve kan dökülmemesi için tercih edilmişti.

                Abdullah b. Zübeyr, Zübeyr b. Avvam’ın oğludur. Medine’de hicretten sonra doğan ilk muhacir çocuğudur. İslam’ı özümsemiş, Peygamberden, babasından ve diğer sahabilerden birçok hadis rivayet etmiştir. Son derece dindar ve muttakidir. Mervan, Mercı Rahıt’ta Abdullah b. Zübeyr’i destekleyen Kaysileri yenerek onu zayıflatmış, ardından onu yenmek için Kabe’yi mancınıkla yıkmaktan çekinmemişlerdir. Abdullah b. Zübeyr Haccac’a karşı yapılan savaşı kaybedince idam edilerek öldürüldü. Cesedi günlerce asılı olduğu yerden kaldırılmadı. Aslında Emevilerin bu dönemde yapılan iktidar savaşını kazanarak devletlerini tekrar kurmaları büyük bir şanstır. Çünkü Yezid’den sonra Emeviler karışmış, Suriye bölgesinde otorite boşluğu doğmuş, Hicaz, Irak ve Horasan Zübeyr’in elinde bulunuyordu. Fakat buna rağmen yapılan savaşları Emeviler kazanmıştır. On yıl sonra Hicaz Emevilerin eline geçerek bütün İslam dünyası tek bir bayrak altında toplanmıştır.

Halkın İbn-i Zübeyr’i Desteklemesinin Nedenleri

Emevilerin, hilafeti zorla gasp etmeleri, şura’yı terk etmeleri ve yönetimin babadan oğla geçmesi