Bir başka açıdan 29 Ekim

Cumhuriyetin kuruluşu tarihimizdeki en önemli dönemeçlerden biri. Ancak bundan tam yüz yıl önce gerçekleşen bu hadiseyi günümüzde çoğunlukla belirli birtakım ideolojik veya politik klişeler üzerinden anlayıp yorumlamaya çalışıyoruz.

Gelgelelim bugünkü sorunları anlayıp bunlara çare bulmanın yolu başlangıçtaki hataların, eksiklerin neler olduğunu fark etmekten geçiyor. Sözgelimi Meşrutiyet devrinde iyi kötü mevcut olan çok partili yapı, serbest seçim ve güçler ayrılığı sistemik unsurların cumhuriyetin ardından ortadan kalkması, herhalde üzerinde düşünülmesi gereken bir mesele.

Bunu jakobenizmin gereği olarak gören, nitekim İnönü’nün cumhurbaşkanlığına gelmesiyle veya çok partili düzene geçilmesiyle ülkede her şeyin kötüye gitmeye başladığını düşünen bir kesim var. Oysa, bugün de benzer eğilimlerden şikâyet ederken, yakın tarihin hadiselerini ideolojik bakış açısıyla kutsamak veya şeytanlaştırmak yerine soğuk kanlı bir yaklaşımla ve o günün şartlarını gözeterek anlamaya çalışmak gerekir.

***

Millî Mücadele zaferle neticelenip nihayet İzmir de kurtarıldıktan sonra Atatürk’e “Artık biraz dinlenirsiniz Paşam, çok...