''Kazım Musul boş. İşgal etsene''

Başlıktaki ifade İsmet İnönü’ye ait. Konuştuğu kişi ise Kâzım Karabekir. Tarih 1924 olmalı. “Misakı Milli” sınırları içinde yer alan ve dolayısıyla İstiklal Harbi erkânının büyük önem verdikleri Musul’un kurtarılması meselesi Lozan görüşmelerinde halledilememiştir. Diplomatik bir çözümden ümidini kesen Ankara artık konunun askeri bir müdahaleyle çözülmesi şıkkını masaya yatırmıştır.

Kazım Karabekir’in anlattıklarına bakarsanız önce Atatürk’ün sonra İsmet Paşa’nın bu konu hakkında eski Şark Cephesi komutanının ağzını aradıkları anlaşılıyor. O tarihte Karabekir’in 1. Ordu Müfettişliğine getirilmiş olduğu hatırlanırsa mevcut görevi dolayısıyla değil, ordu içindeki ağırlığı göz önünde tutularak muhatap alındığı düşünülebilir. Yani Atatürk’ün asıl niyeti askerin nabzını ölçmek olabilir. Öte yandan Atatürk’ün yönetim anlayışı karşısında eski silah arkadaşlarının hoşnutsuzluklarının arttığı ve hatta giderek bir muhalefet bloğunun oluşmakta olduğu günlerde gerçekleşen bu görüşmenin siyasi anlamı da olmalı.

(Nitekim Karabekir kendisine yapılan teklifi Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa’ya açtığında “Tuhaf şey! Benim böyle bir şeyden haberim yok. Böyle bir hareket yapılacağı hakkında, benimle bir şey görüşmemişlerdi” cevabıyla karşılaşacaktır.)