Millî Mücadele karşısında Süleyman Nazif

  CUMARTESİ YAZILARI   İskilipli Atıf Hoca’nın idam edilmesinde Süleyman Nazif’in yazdıklarının rolünün olup olmadığı meselesini tartışmaya açtığımız geçen haftaki yazının bir yerinde aslında kültürel/ideolojik anlamda milliyetçi ve İslamcı sayılması gereken Nazif’in “siyasi çözüm” olarak Osmanlıcılık projesini savunduğunu, Türkçülük ve İslamcılık aleyhindeki en sert yazılara imza attığını hatırlatmıştık. İstanbul’un işgali sırasında gayrimüslim vatandaşlarımızın düşman ordusunu sevgi tezahüratıyla karşılamasına öfkelenen Süleyman Nazif bütün milletin hislerine tercüman olan “Kara Bir Gün” yazısıyla o gün “Osmanlıcılık” görüşünü terk etmiştir. Bu yazının kamuoyunda uyandırdığı heyecan -ve bilahare Pierre Loti gecesinde yaptığı bir konuşma- yüzünden Süleyman Nazif’in Malta sürgününe gönderildiğini anlatırken parantez içinde şöyle bir ifade kullanmıştık: “Aslında bilinen kişiliği hesaba katıldığında o dönemde Malta’da olmasaydı Millî Mücadele’ye de muhalefet edebilirdi diye düşünülebilir. ” Bu cümleye itiraz edenler oldu. Böyle bir konuda tahmine dayalı bir yorum yapmanın doğru olmadığını, özellikle de Kara Bir Gün yazarı için Millî Mücadeleyi desteklemediği tahmininde bulunmanın mantık dışı olduğunu, niyet okuması yaptığımı vs… söyleyenler çıktı. Bu sırada değerli üstadımız D. Mehmet Doğan da konu hakkında kendisinin eski tarihli bir araştırması olduğunu hatırlatarak “İslam Şairi İstiklal Şairi Mehmed Akif” kitabının Süleyman Nazif ile ilgili bölümünü gönderme lütfunda bulundu. Sözkonusu döneme ait bazı tanıklıkların yanısıra Süleyman Nazif’in 1 Şubat 1926 tarihini taşıyan “Mustafa Kemal’e inanmazdım” başlıklı yazısına da referans veren D. Mehmet Doğan, “Millî Mücadele sırasında Vilayat-ı Şarkiye Müdafaa Hukuk-ı Milliye Cemiyeti kurucularından olmasına, çok meşhur “Kara Bir Gün” makalesini yazmasına rağmen, pek mücadeleyi destekler bir konumda olmadığı anlaşılmaktadır” hükmünü veriyor. Nazif sözkonusu yazısında Millî Mücadele konusundaki tutumundan ötürü kendisini savunmak için, kazanılan zaferin akılla mantıkla açıklanamayacak kadar olağanüstü olduğunu, mucize niteliği taşıdığını bilinen üslubuyla ifade ediyor: “Meğer Hazret-i Muhammed’in daima ümmetinin üstünde şefkatle titreyen mübarek ruhu; Mustafa Kemal’e ‘Yürü…ve korkma! Hesap, mantık, riyaziye, fânilerin icat ettikleri kaide ve ölçülerdir.