Perşembenin gelişi çarşambadan belliydi

Anayasa devletin temel felsefesini ve sınırlarını işaret eden kılavuz metnin adıdır. Ülke yönetiminde keyfiliğin önüne geçmek için bulunmuş bir yoldur. “Anayasal yönetim” insanlık tarihinde çok önemli bir aşamayı temsil eder: Yönetenle yönetilen arasındaki ilişkinin mahiyetine dair kadim anlayışın ters yüz olmasını. Hem insanlık tarihinde hem de münhasıran Türk tarihinde.

İngiliz tarihindeki Magna Carta olayı anayasa hareketi değildi ama anayasa fikrinin gelişmesinde büyük etkisi oldu. Magna Carta’dan tam altı asır sonra Türkiye’de gerçekleşen Sened-i İttifak olayı da anayasacı bir hareketin sonucu değildi ama padişahın yetkilerini sınırlamak ve tebaanın -çok küçük bir kısmının da olsa- haklarının kayda geçirilmesi sonraki aşamalar için ilham verici olmuştur.

Batı dünyasında 18. yüzyılda başlayan ve özellikle Amerikan ve Fransız devrimlerinin yolunu açan “anayasacılık” hareketi yüz yıl geçmeden Türkiye’ye de ulaşmıştır. On dokuzuncu asrın ortalarından itibaren vatansever Türk aydınlarının bazen canlarını ortaya koyarak uğrunda mücadele verdikleri dava ülkede anayasal yönetime geçilmesi...