Evrenin çözülmeyi bekleyen en büyük bilmecesi

ESKİDEN, koca evreni, yıldızların ve galaksilerin hareketlerini incelemekle ilgilenen astronomi ile bir atomun içinde olup bitenleri incelemekle ilgilenen parçacık fiziği tamamen ayrı iki dal sayılıyordu.

Albert Einstein’ın özel ve genel görelilik teorileri evreni anlamamıza yardımcı oluyordu; kuantum teorisi ise atomun içinde olup bitenleri tahmin etmemize.

Ama çok kısa zamanda bu ikisinin aslında aynı şey olduğunu gördük; o günden beri de, aynı anda hem atomu hem de evreni açıklayacak bir ‘büyük birleşik teori’ peşindeyiz.

Böyle teoriler yok değil. Örneğin sicim teorisi. Veya süpersimetri dediğimiz teori. Sonra bir de, yetersiz olduğu bilinse de, ‘Standart Model’ adı verilen modelimiz var.

EVRENİN YÜZDE 95’İ NEREDE?

Sicim ve süpersimetri açısından sorun, bunların deneysel yöntemlerle test edilmesinin zorluğu. Daha doğrusu, merkezi Cenevre’de olan CERN’de süpersimetriyi arayan bazı deneyler yapıldı ama başarısız oldu; sicim teorisini test etmek ise çok daha zor gözüküyor.

Fakat buna karşılık, görelilik teorisinden hareketle hesapladığınızda, sizi, beni, dünyamızı, Güneşimizi ve gezegenleri, milyarlarca galaksiyi oluşturan bizim gözümüzle veya diğer dedektörler yardımıyla görebildiğimiz ‘madde’lerin toplamı, evrenin toplam madde/enerji miktarının sadece yüzde 4.9’u kadar ediyor.

Ya kalan yüzde 95.1 nerede?

Fizikçiler, biraz da göremediğimiz için ona ‘karanlık madde’ ve ‘karanlık enerji’ adını veriyor. Karanlık madde ve enerjinin varlığını dolaylı yollardan gözleyebiliyoruz; daha doğrusu evrenin genişlemesine, galaksilerin hareketlerine vs bakınca ‘Orada bir şey olmalı’ diyoruz. Kütleçekimi etki ettiğine göre de, bu bir ‘madde’ veya ‘enerji’ olmalı deniyor.

Evrenimizin çözülmeyi bekleyen en büyük bulmacası işte bu, ‘karanlık madde’ ve ‘karanlık enerji’nin sırrı.

SMASH’IN EKONOMİK ÇÖZÜMÜ

Avrupalı dört fizikçi ağustos ayında arxiv.org adlı sitede yayınladıkları bir makaleyle, özellikle Standart Model’in açıklamakta zorlandığı pek çok konuyu bir kerede çözme potansiyelini içinde taşıyan bir makale yayımladılar. (https://www.newscientist.com/article/2110591-physics-tweak-solves-five-of-the-biggest-problems-in-one-go/)