İdlib’de yüzleşmek

Suriye’nin bir vilayeti olan İdlib’e karşı Rusya destekli Suriye operasyonu engellenemez, durdurulamaz. Suriye’nin İdlib’in tamamını geri almasının önüne diplomasi yoluyla belki geçilebilir. Bir parça arazi ve yerleşim merkezinin Ankara’nın kontrolündeki cihatçıların elinde kalması belki sağlanabilir. Rusya karşısında buna benzer bir sonucu temin edebilecek diplomatik kapasiteye sahip tek ülke Türkiye’dir. Suriye’de yenildiklerini ne zamandır bilen ve artık hiçbir stratejik hedefleri kalmamış bulunan Türkiye’nin Batılı müttefikleri de Rusya’nın Ankara’yla iyi ilişkilerini sürdürmek istemesinden gücünü alan bu diplomatik kapasiteye bir şans tanımaktadırlar.
Ankara’nın, İdlib hususunda bugün Tahran’da “Astana Süreci” ortaklarından ne alabileceğini ya da bir şey alıp alamayacağını göreceğiz.
Şurası ise kesindir: “Astana Süreci” güya “Cenevre Barış Görüşmeleri”ni destekleyen bir mekanizma olarak tasarlanmıştı ama aslında Rusya’nın Suriye’deki savaşı yönetme ve kazanma planının ta kendisiydi. “Astana” uyarınca tesis edilen dört adet çatışmasızlık bölgesi Rusya destekli Suriye ordusu tarafından birer birer alınıp sıranın sonunda İdlib’e gelmesi karşısında başka söze gerek yoktur. Bu “çatışmasızlık bölgeleri”nden İdlib’e gitmelerine izin verilenlerle birlikte şimdi 70 bine yakın silahlı cihatçı burada sıkıştırılmış bulunuyor. Bunların yarısına yakını yabancı ve bunların önemli bir kısmı da Orta Asya, Kafkasya ve Çin’in Uygur bölgesinden. Bir kısmı da Avrupa’dan. Rusya bunları İdlib’deyken imha etmek istiyor.
Suriye’de yedi yıl önce dış destekli silahlı isyan olarak başlayıp, sonra iç savaşa dönüşen, ardından vekâleten savaş ve 2014-15’ten itibaren dış güçlerin doğrudan askeri müdahalesiyle süren çatışmanın bildiğimiz hali, nihayet İdlib’de fevkalade kanlı ve trajik biçimde son bulacak.