ABD’nin Kuzey Kore ve Venezuela’ya müdahale hakkı var mı?
Amerikan Başkanı Donald Trump, Kuzey Kore’yi “ABD’nin gazap ve öfkesi ile karşı karşıya kalmakla” tehdit ettikten sonra, Venezuela’ya karşı askerî müdahale seçeneğinin de masada olduğunu...
Amerikan Başkanı Donald Trump, Kuzey Kore’yi “ABD’nin gazap ve öfkesi ile karşı karşıya kalmakla” tehdit ettikten sonra, Venezuela’ya karşı askerî müdahale seçeneğinin de masada olduğunu söyledi.
Peki, ABD’nin canının istediği yere müdahalede bulunma hakkı var mı?
İkinci Dünya Savaşı sonrasında kurulan ve hâlen geçerli olduğu kabul edilen Birleşmiş Milletler sistemine göre, ABD ya da başka bir ülkenin diğer ülkelere “uluslararası barışı koruma”, "demokrasi götürme" ve “barış götürme” iddialarıyla müdahale yapma hakkı yoktur. Bu tür müdahaleler, sadece BM Güvenlik Konseyi kararlarıyla yapıldığında uluslararası hukuka uygun kabul ediliyor. Güvenlik Konseyinin ise, yapısı ve karar alma mekanizmasındaki veto sorunu nedeniyle uzun zamandır ciddi bir tartışmanın konusu olduğu biliniyor.
Bunun dışında devletler ancak kendilerini savunmak amacıyla başka ülkelere karşı askerî güç kullanabilirler. Saldırıya uğrayan ülkelerin “meşru müdafaa” kapsamında kuvvet kullanmasının ise sınırları bellidir. George W. Bush’un başkanlığı döneminde ABD’nin, “preventive war” ve “preemptive war” kavramlarıyla, tehdit algısını da “meşru müdafaa” kapsamına dâhil edip, karşı taraftan bir saldırı gerçekleşmeden de müdahale edilmesini meşrulaştırma çabaları uluslararası toplum tarafından kabul görmemiştir. Ancak uluslararası toplumun bu karşı çıkışı da Bush yönetiminin, Güvenlik Konseyi kararı ve meşru müdafaa gerekçesi olmadan 2003 yılında Irak’a saldırmasına engel olmamıştır. İngiltere, İtalya ve İspanya gibi bazı müttefikleri de bu hukuksuz saldırısında ABD’ye yardım etmişlerdi.