İyi üzerine bir deneme

İyi, aklın onayladığı, vicdanın taraf olduğu, kalbin sahiplendiği pozitif değerler bütünüdür. İyide, Rabbimizin rıza ve hoşnutluğu ön şarttır, faydalılık esastır, isabetlilik temel ilkedir, istikamet sabit kriterdir, kolektif kazanım karakterini taşıması tamamlayıcı unsurdur.

Bu bağlamda iyi, marufla eş anlamlıdır. Maruf, insan irfanının ulaşabileceği katmanları farklı ufuk noktadır. Mutlak Maruf’u idrak çizgisine kadar yol açıktır. Eşyaya nüfuz birinci adımdır. İkincisi, mevcudu bilmek ile mahiyetini bilmek farkını temyiz sonrası oluşan mahiyeti kavrama tutkusudur. Üçüncüsü, hem mevcudun vücudunda hem de mahiyetin ayrıntılarında topyekun aynı hikmeti görmek, okumak, hissetmektir. Cümlesinde, akla, kalp ve vicdanın refakati elzemdir.