Mustafa İsmail tarzı ve üslubu

Şeyh Mustafa İsmail (1905- 1978), Mısır ağzıyla İstanbul tarzı temsili tilaveti icra edebilen en büyük üstatlardan biridir. İstanbul tarzı tilavet, harflerin mehariç ve sıfatlarına riayet, tecvit kural ve kaidelerine teslimiyet, Kur’an’ın kendi iç musikisine son derece hürmet, gerekli yerlerde ve gereklilik ölçüsüyle sınırlı kalmak şartıyla makam çeşnisiyle kıraati süslemek anlamına gelir.

Dört asra yakın Osmanlının bir eyaleti olmuş Mısır’da bir kültür vibrasyonu şekliyle İstanbul tavrı Kur’an okuyuşuna aşina olunması gayet tabii bir durumdur. Ve Mustafa İsmail de bu gelenekten nasiplenmiş seçkin bir simadır.

Güçlü nefes, okumayı kolaylaştırır; fakat olmazsa olmaz şart değildir. Zaten Kur’an’daki secaventlerin, durakların bir faydası da tertil üzere yapılacak okumalarda okuyucuya kolaylık içindir. Sonra her okuyucu, nefesi bittiği yerde, anlama uygun yerde durabilir, okuyuşunu durduğu yerden tekrar ile sürdürebilir. Yani, tek nefese pek çok ayet sığdırmak ve hele bunu kendisini zora sokacak raddeye getirip uygulamaya çalışmak Kur’an tilavetine artı değer hiçbir şey ilave etmeyen gayretler cümlesindendir.

Mustafa İsmail, bütün okuyuşlarında bu dengeleri en ölçülü şekilde kullanabilen müstesna bir Kur’an okuyucusudur. Onda zorlama ve sunilik yoktur. Okuyuşlarında, ister bas ister tiz perdelerde hep fıtridir, kendini ve dinleyenleri asla yormayan bir seyir içindedir.

Mustafa İsmail, makamları tilavetinin önüne asla geçirmez. Dinleyenler önce onun sesinde Kur’an’la buluşurlar ve musiki çeşnisini daha sonra zevk ederler. Kur’an’ın bütününü aynı ustalıkla ve aşere takrib üzere onun gibi okuyabilen en azından tilavetleri bize kadar ulaşabilmiş kariler arasında yoktur.