Darbeci kafası ve mahkeme safhası

GÜNÜN TARİHİ: 12 EYLÜL 1980
Bu vatanda son yüz yıl içinde gerçekleştirilen darbelerin hiçbiri henüz hakkıyla mahkemeye taşın(a)madı, hukuk ve adâletin önünde lâyık-ı veçhiyle muhakeme edilmedi, ne yazık ki...

Bundan dolayı da, yarım düzineyi bulan bu darbe ve muhtıraların failleri, şu fâni âlemde cezasını alamadan gitti; geri kalanların durumu ise, henüz meçhûl...

Bu ülkede "geçmişi sorgulamak" var; ancak bilhassa siyasîleri "hukuken ve âdil şekilde yargılama" âdeti tam olarak gelişmiş, yahut yerleşik bir mekanizmaya dönüşmüş değil.

(NOT: Yüz sene önceki İttihatçıların yargılanması, daha ziyade "savaş yenilgisi" sebebiyle olmuş. Ki, o da çok sınırlı tutulmuş ve elebaşı durumundakiler ancak "gıyâben muhakeme" edilebilmişler.)

Darbe yapanlar, keşke zamanında ve hak ettikleri şekilde yargılanabilseydi... O takdirde, acaba bu türden ihanetler, fecâatler, felâketler hiç tekerrür eder miydi?

Kronik darbeler kronolojisi

Bugün "12 Eylül Darbesi"nin 37. yıldönümü... 1980'de "Darbe Cuntası"nı teşkil edenler, o zamanın kuvvet komutanlarıydı. Bu cunta, elindeki yetkiler itibariyle orduyu temsil ediyordu. Ancak, vicdan ve hukuk açısından aynı temsil yetkisine sahip olduklarını savunmak imkânsız... Demek ki, orduyu şeklen temsil eden "12 Eylül Cuntası", aynı orduyu mânen ve hakikaten temsil etmiyordu.

Dolayısıyla, orduyu emellerine âlet ettiler; ama, onlar da ne yazık ki "başka emeller"e âlet oldular.

Bilvesile, adâlet önüne çıkarılamayan ve hukuken muhakeme edilemeyen diğer darbeleri de, geriye doğru sıralayarak kısaca hatırlamaya çalışalım.

* * *

"12 Eylül"den önce "12 Mart" var. 1970'in 12 Mart'ında hükûmete yönelik bir "muhtıra" yayınlayan o zamanın komuta kademesi, istifa edip çekilmemesi halinde hükümeti silâh