Gazeteler kapatıldı; İmam-Hatipler açıldı

GÜNÜN TARİHİ 6 Mart 1925-51
(Yakın tarihten iki farklı hadise)

Doğu bölgelerinde patlak veren Şeyh Said hadisesi sebebiyle, İstanbul'daki gazete ve dergiler 6 Mart’tan (1925) itibaren kapatılmaya başlandı.

Kapatmanın hukukî dayanağı, Takrir-i Sükûn Kànunu. Gazetelerin kapatılmasına karar veren merci ise, Bakanlar Kurulu.

Bakanlar Kurulu kararıyla 6 ile 12 Mart tarihleri arasında kapatılan gazete ve dergilerden bazıları şunlar: Tevhid-i Efkâr, İstiklâl, Son Telgraf, Aydınlık, Sebilürreşad ve İkaz.

* * *

Adı geçen gazete ve mecmualar sadece kapatılmakla da kalmadı, bunların sahip ve nâşirleri de mahkemeye sevk edilerek çeşitli cezalara çarptırıldı.

İstiklâl Mahkemesi’nde yargılananlardan biri de Sebilürreşad'ın sahibi Eşref Edip Fergan'dı. Mayıs 1925'te tutuklanan Eşref Edip, Elazığ'da karanlık odalarda, böcek ve haşeratın içinde hapsedilerek, katmerli bir cezaya çarptırıldı.

* * *

Kapatılan mevkutelerden biri de, Velid Ebüzziya tarafından neşredilen Tevhid-i Efkâr gazetesiydi.

Bu gazete, Lozan Antlaşmasının imzalanmış olmasını "Sulh bayramı" şeklinde tarif ediyor.

Bu da gösteriyor ki, Tevhid-i Efkâr, hem Ankara hükümetini destekliyor, hem de diğer kapatılanların çoğu gibi Millî Mücadele taraftarı bir gazetedir.

Buna rağmen, Şeyh Said Hadisesi bahane edilerek bu gazateler kapatıldı; yetmedi, sahiplerine de ağır cezalar verildi. Maksat, hürriyetin sadâsını susturmak ve tek parti diktasını yaygınlaştırmak.

Nitekim, bu tarihten sonra sadece mevcut hükümetin meddahı, yalakası ve şakşakçısı olan gazeteler neşriyat yapabildi.

Diğerlerinin hemen tamamı, yaklaşık 20 sene müddetle susturulmuş oldu.

İmam Hatip Okulları

İ­mam Ha­tip Li­se­le­ri 6 Mart 1951’de res­men a­çıl­dı. Bu da Demokratların din ve vicdan hürriyetine yönelik bir başka hizmeti.

1940’lı yılların sonlarında ku­ru­lan ve çok az sayıda kontenjanı bulunan “İ­mam-ha­tip kurs­la­rı” ih­ti­ya­cı kar­şı­la­ya­ma­yın­ca, İHL’lerin ku­rul­ması cihetine gidildi..