Herkesi yenen İnönü, Ecevit’e yenildi

GÜNÜN TARİHİ 5 Kasım 1972
Türkiye Cumhuriyeti tarihinde Başbakanlık makamını en uzun süreli olarak işgal eden kişi, hiç tereddütsüz İsmet Paşa’dır. Toplam (1+12+4) 17 sene.

Keza, M. Kemal’den sonra Cumhurbaşkanlığı makamında en uzun müddet oturan, yine odur. Yekûn (1938-50) 12 sene.

Öte yandan, hem “İkinci Adam”, hem “En uzun süreli siyaset yapan” kişi olarak, yine İsmet İnönü diye bilinir. Yani, 1923’ten tâ 1973’e kadar bilfiil siyasetle iştigal etti: Hariciye Bakanı, Başbakan, Cumhurbaşkanı ve Anamuhalefet Partisi (CHP) Genel Başkanı olarak...

İşte, aynen bu İsmet Paşa’nın bizzat kendisi, 5 Kasım 1972’de rakibi Bülent Ecevit’e karşı pes ederek, hem 50 yıllık partisi CHP’den istifa etti, hem de siyasî hayattan bütünüyle çekilmeye karar verdi.

Bu keskin tavrının en önemli sebebi, bir süre önce (8 Mayıs 1972) yapılan parti kurultayında, rakip aday olarak karşısına dikilen eski sekreteri Bülen Ecevit’e yenilmesiydi.

İşte, kongrede CHP Genel Başkanlığı koltuğunu Bülent Ecevit'e kaptırmayı, dolayısıyla ona yenilmeyi kendine yediremeyen koca İsmet Paşa, adeta dünyaya ve hayata küsercesine, böyle radikal bir kararı almaya kendini mecbur hissetti. (Ne gariptir ki, “Millî Şef” İnönü, bu tarihten yaklaşık bir yıl sonra (25 Aralık 1973) dünya hayatına da vedâ edip gitti.)

İsmet ve Saltanat

Millet Meclis'inin 1 Kasım 1922’de aldığı bir kararla, Saltanat kaldırıldı; tabir-i diğerle, Osmanlı Hanedanının süregeldiği 620 yıllık saltanatı sona erdirilmiş oldu.

Ne aciptir ki, Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa da o tarihten sadece 5 gün evvel (26 Ekim) Hariciye Vekilliğine getirildi.