S. Abdülhamid’in şahsiyet ve siyaseti

GÜNÜN TARİHİ: 10 Şubat 1918

Bundan 98 yıl evvel bugün (10 Şubat 1918) vefat eden Sultan Abdülhamid kadar farklı, çeşitli, hatta zıt yönde fikir ve kanaat izhâr edilegelen ikinci bir Osmanlı padişahı her halde gösterilemez.

Kimisi onu “Kızıl Sultan” diye yaftaladı. Hatta, Ermeni teröristler tarafından yapılan bombalı saldırıdan sağ kurtulmasına bile üzülenler, hayıflananlar oldu.

* * *

Kimisi onu “Ulu Hakan”lığın da ötesine taşıyarak, hatasız-günahsız bir idareci olarak lanse etti. Hatta, onu veya siyaset/yönetim tarzını iyi niyetle eleştirenleri dahi hainlikle, en azından haddini aşmak ve hainlerle birlik olmakla itham edildi.

Bu ikinci gruba göre, Sultan Abdülhamid “hakikatin merkezi” olup, ona veya idarî sistemine karşı gelen herkes bir şekilde aldanmış, yahut aldatılmıştır.

* * *

Sayıları az olmakla birlikte, ayrıca “vasat”ta giden bir “üçüncü grup” vardır ki, bu kategoride bulunanların başında Bediüzzaman Said Nursî gelir.

Nursî, “veli padişah” derecesinde gördüğü Sultan Abdülhamid’in şahsiyetini değil, bilhassa siyasetini tenkid etmiş ve bu tenkidinden asla nedâmet etmemiştir.

Bazılarının delilsiz ve desteksiz iddiaları gibi, şayet bir geri adım söz konusu olsaydı, Bediüzzaman, bilhassa Münâzarât, Sünûhât ve Divân-ı Harb-i Örfî isimli eserinde, onun devr-i siyasetini “hafif istibdat” şeklinde ifade edip aynen neşrettirmezdi.

Ama, ne yazık ki, aradan yüz seneden fazla bir süre geçmiş olmasına rağmen, ifrat ve tefrit ehli olan her iki bağnaz kesim de, Said Nursî’nin “Abdülhamid ve dönemi”ne dair fikir ve kanaatini hâlâ doğru şekilde anlayabilmiş değil.

Büsbütün müfrit ve muhakeme özürlü olan bir kesim ise, sırf Abdülhamid devrine dair fikirlerinden dolayı Üstad Bediüzzaman’a iflâh olmaz bir kin ve gayz ile saldırıp türlü iftiralarda bulunmaktan çekinmiyor.