Rusları anlayabilmek mümkün mü?

SOĞUK Savaş döneminde, Batı dünyasında adlarına Kremlinog denilen uzmanlar vardı.

Bunlar, Rusya’yı takip ederler, devlet görevlilerinin resmi törenlerdeki duruşlarından ya da gazetelerde yayımlanan fotoğraflarının büyüklüğünden, hangi sayfada yayınlandığından bile sonuçlar çıkarabilirlerdi.

Önemli bir görevi yerine getirirlerdi, çünkü normal bir Batılının Rusya’yı sadece politik demeçleri, açıklamaları takip ederek anlayabilmesine olanak yoktu.

Bugün de hâlâ aynı şey geçerli aslına bakarsanız.

Batılı gibi düşünürseniz, Rusya’da nelerin olup bitmekte olduğunu kolayca anlayamazsınız.

Yıllar önce Rusya’ya gittiğimde öğrenmiştim bu gerçeği:

Rusya’da “Niçin, neden” diye sormayın, çünkü yanıtı hep aynıdır: “Öyle de ondan!”

Çözmeye ve değiştirmeye çalışmak anlamsızdır çünkü.

Rusya ile sınır ihlali yapan askeri uçağın düşürülmesinden beri ciddi bir problemimiz var.

Kuşkusuz ki bizim Dışişleri’nde de Rusların hareket tarzlarını ve düşünme biçimlerini iyi bilen diplomatlar vardır, onlar bir yandan şu anda anlamsız gördüğümüz Rus davranışlarını anlamlandırmaya da çalışıyorlardır.

Uzun yıllar Milliyet’in Rusya muhabiri olarak Moskova’da yaşayan gazeteci arkadaşım Cenk Başlamış’ın ilginç bir kitabı yeni yayınlandı. (Gorbaçov’dan Putin’e Rusya’nın Sırları, Yakın Kitabevi.)

Cenk, bu kitabında politikadan daha çok sokaktaki Rusları, yaşayan gerçek Rusya’yı anlatıyor.

Rusların çok sevdikleri bir sözleri var: “Rusya, akılla, mantıkla anlaşılamaz!”

Bir tür özeleştiri gibi görünse de bu söz aslında saklanmaya çalışılan bir gururun ifadesidir.

Cenk’in kitabında Komsoloskaya Pravda gazetesinde, Batılıların Rusya’ya nasıl baktıkları ile ilgili olarak yayımlanan bir araştırmadan söz ediyor.

Gazete, araştırma ile ilgili haberini şöyle bağlamış:

“Bizim hâlâ soğuktan donduğumuzu, votka komasına girdiğimizi, Tanrı’ya inanmadığımızı, servetimizi saçtığımızı, kadınlarımızın çok güzel ve kolay olduğunu zannediyorlar.”