Uçtu uçtu kim uçtu

AKP sözcüleri ve bizzat Cumhurbaşkanı, başkanlık sistemi gelince Türkiye’nin ayaklarındaki bağlardan kurtulup uçacağını söylüyorlar.
Acaba öyle mi? Başkanlık sistemindeki ülkeler gerçekten her açıdan uçup gidiyorlar mı?

Doç. Dr. Alican Kaptı’nın bir makalesini okudum. Global Politika ve Strateji Düşünce Kuruluşu tarafından yayınlanan “Karşılaştırmalı Analizlerle Başkanlık Sistemi ve Türkiye” başlıklı rapor üzerine yazılmış bir makale bu.

Sistemleri, insani gelişmişlik, refah, ekonomik gelişmişlik, toplumsal gelişmişlik, iyi yönetim, eğitim, sağlık, bireysel özgürlükler, sosyal sermaye, güvenlik, hukukun üstünlüğü, demokrasi, yolsuzluk algısı, basın özgürlüğü ve istikrar endekslerine göre karşılaştırıyor.

Uluslararası kuruluşların hazırladığı endekslerden yararlanılarak yapılan bir çalışma bu.

“İnsani gelişmişlik” endeksine göre 141 ülke arasında en iyi ilk 10 sırada yer alan ülkelerden sekizi parlamenter sistem ile yönetiliyor. Başkanlık sistemi ile yönetilip ilk 10’a giren bir tek ülke var.

Yine aynı endekse göre “son 10” ülke içinde başkanlık sistemi ile yönetilen 7 ülke varken, sadece 1 ülke parlamenter sisteme sahip.

Türkiye bu endekste 56. sırada. Türkiye, bu derecesiyle, başkanlık ya da yarı başkanlık sistemi ile yönetilen ülkelerin ortalamasından daha iyi bir seviyede bulunuyor.

“Demokrasi” endeksine göre yapılan sıralamada ilk 10 ülke içinde parlamenter sistem ile yönetilen 8 ülke var. Aynı endeksin “son 10” sırasında ise sekiz ülkenin başkanlık sistemi ile yönetildiğini görüyoruz.

Türkiye bu endekste 75. sırada ve başkanlık sistemi ile yönetilen ülkelerin ortalamasından daha iyi durumda.

“Toplumsal gelişmişlik” endeksinde ilk 10 sırada parlamenter sistem ile yönetilen 7 ülke var. İlk 10’da, başkanlık sistemi ile yönetilen ülke bulunmuyor. Son 10 ülkenin tümü başkanlık sistemi ile yönetilirken, Türkiye 66. sırada yer alıyor ve yine başkanlık sistemi ile yönetilen ülke ortalamasından daha iyi durumda.

“İyi yönetim” endeksinde de durum farklı değil. İlk 10’da 8 ülke parlamenter sisteme sahip ve bu ilk 10 içinde başkanlık sistemine sahip ülke yok. Son 10