Moris Şinasi...

Manisa’da sırrı ilk bakışta çözülemeyen bir hastane vardır:
“Moris Şinasi Çocuk Hastanesi”
Hastanenin öyküsü bir film konusudur aslında...

Musa Eskenazi 1855 yılında Manisa’da doğdu. Çocukluğunda Manisa’da tütün sanayiinde çalıştı. 14 yaşındayken ağır bir hastalık geçirdi, Manisa’da tedavi gördü.
Musa Eskenazi 1870 yılında 15 yaşında iken kardeşi Salomon ile birlikte Manisa’dan ayrıldı, sığır taşıyan bir gemi ile İskenderiye’ye gitti, İskenderiye’de limanda gemilere yük aktarma ve boşaltma işlerinde çalıştı. Garafollo adında, tütün ticareti yapan zengin bir Yunanlı, Musa’yı sevdi, onun hamiliğini üstlendi. Musa otuz yaşına kadar onun yanında kaldı, tütün ticaretini ve sigara imalatını öğrendi. Otuz yaşına gelince Garafollo’nun kendisine verdiği ödünç parayla, Amerika’ya göç etti.

Moris ve Laruete Şinasi

Musa Amerika’ya göç ettiğinde Moris Schinasi (Moris Şinasi) adını aldı.1893 yılında patentini aldığı sigara sarma makinesi ve makinede sarılmış bir paket sigarayla Uluslararası Şikago Fuarı’na katıldı. O günlerde herkes tütünü elde sarıp kendi sigarasını yaptığından Moris’in sigara sarma makinesi, devrim yaratan bir yenilikti. Fuardan sonra Moris kardeşi Salomon’u yanına getirtti. Şinasi kardeşler 1893 yılında, Broadway’de küçük bir sigara fabrikası kurdular, işçilerini de Manisa’dan getirttiler. Şirketin adı “Schinasi Brothers Company” idi. İki kardeş Osmanlı Devleti’nden tütün ithal edip hazır sigara üretmeye başladı. Milyonlarca dolar kazandılar.
Moris Şinasi 1928 yılının eylül ayında öldü. Servetinin bir milyon dolarlık kısmını Manisa’da kendi adını taşıyan bir hastane kurulması için bağışladı. Hastane 15 Ağustos 1933 tarihinde düzenlenen bir törenle hizmete açıldı. Tören sırasında Moris Şinasi’nin külleri hastanenin duvarındaki “Moris Şinasi’nin doğduğu şehre hediyesidir” ibaresini taşıyan anı plakasının arkasına gömüldü.
Vakfedilen bir milyon dolarlık bağışın iki yüz bin doları hastanenin inşaatına ve tıbbi donanıma ayrılacak, geri kalan 800.000 dolar ABD’de menkul kıymetlere yatırılıp elde edilecek gelir, her yıl hastaneye gönderilecekti.
Birkaç yıl önce Manisa’da Moris Şinasi hastanesiyle ilgili kimi dedikodular dolaştı.Bunun üzerine CHP Manisa Milletvekili Özgür Özel, ABD’den gelen paraların miktarını, nasıl kullanıldığını, hangi yatırımların yapıldığını kapsayan uzun bir soru önergesi verdi. Aradan üç yıl geçti. Ne Sağlık Bakanlığı, ne Vakıflar Genel Müdürlüğü hâlâ bu sorulara yanıt vermiş değil. Yanıt verirlerse yayımlayacağız...