ŞEKER FABRİKASI

Yıllarca ABD’de sürgünde yaşayan, ülkenin değerli aydınlarından Prof. İlhan Başgöz (1921-2021) Turhal Şeker Fabrikası’nda 1940 yılında iki ay staj yapar. Başgöz gözlemlerini “Gemerek Nire, Bloomington Nire” adlı kitabında anlatır:“Turhal’da, başka adaylarla beraber iki ay şeker fabrikasının lojmanlarında kaldık;  ahır temizledik,  inek sağdık ve bir güzel beslendik. Kahvaltıda tereyağı, süt, reçel, zeytin, peynir… Bunlar benim soframı tek tek ziyaret eden yiyeceklerdi. Her hafta  fabrika sinemasında bir film, bedava. Bu şeker fabrikasını görene kadar devlet fabrikalarının ne olduğunu bilmezdim. Fabrikanın bütün işçileri, sıcak sulu, merkezden ısıtmalı evlerde yaşıyorlardı. Fabrikanın büyük bir çiftliği vardı. Çalışanlara süt, yoğurt, tereyağı, sebze ve meyve çok ucuza bu çiftlikten geliyordu. Bir spor kulübü, bir sinema salonu, bir de sağlık kliniği vardı. O klinikte Dr. Ceyhun Atıf Kansu doktor olarak çalışıyordu. Aklımda yanlış kalmamışsa bir de işçiler için ilkokulu vardı. Bütün bunlardan başka, fabrika işçilerine bir paso verilirdi. Bununla senede 20 gün devlet demir yollarında bedava seyahat edebiliyorlardı. Bu, devletin sosyal politikasıydı. Onun için şeker herhalde biraz...