Thucydides tuzağı

Thucydides, Milattan Önce 460-400 yılları arasında yaşadığı düşünülen Atinalı bir general ve tarihçi. Önemi, daha doğrusu hala hatırlanmasının nedeni Atina ve Sparta arasındaki Peloponez Savaşlarının (MÖ 431-404) bir bölümü hakkında kitap yazmış olmasından kaynaklanıyor. Tabii bir de yazdıklarının dünya siyasetini güç ekseninde kendisinden yüzlerce yıl sonra kavramsallaştıran ‘Realistler’in anlam dünyasına hitap etmesinden. Onun adıyla anılan ‘tuzak’ ise Harvard hocalarından ve benim kuşağımın en çok 1962 Küba füzeleri krizi üstüne yapmış olduğu bürokratik karar verme süreçlerine ilişkin çalışmasıyla tanıdığı Graham Allison tarafından ABD-Çin ilişkilerine atfen kullanılan, daha doğrusu meşhur edilen bir kavram. Allison son yazdığı kitabında ve yaptığı konuşmalarında, Thucydides’in eski Yunan’daki iki şehir devletinin birinin güçlenmesinden diğerinin endişelenmesi sonucunda çıkan savaşın ve diğerlerinin analizinden hareketle, Amerika ile Çin arasında da savaş çıkabileceğini söylüyor. *** 24 yüzyıl arayla ikisinin de dikkatimizi çektiği nokta devletlerin rakiplerini fazla güçlenmeden ezme eğilimi içinde olabilecekleri tespiti, bizim hiç yabancısı olmadığımız “yılanın başı küçükken ezilir” mantığının doğurabileceği sonuçlar. Ancak Çin bu konuda kopartılan tüm patırtıya rağmen öyle başı ezilebilecek bir devlet değil. ABD’nin Çin’i “ezmek” için atacağı her adım kendisine de fazlasıyla zarar verir. Zaten Trump Yönetimi de bu gerçeği iktidarı devralmasından kısa bir süre sonra keşfetti, çatışma yerine uzlaşmayı seçti. Ama aynı şeyi Kuzey Kore için söylemek zor.