Unuttuğumuz bir tarih: 20 Temmuz 1936

Unuttuğumuz diyorum çünkü webi taradığınız zaman 20 Temmuz 1936’da imzalanan ve günümüzde de Boğazlar bölgesinden geçişi düzenleyen Montrö Sözleşmesi’ne ilişkin geçtiğimiz günlerde çok az veri girilmiş olduğunu görüyorsunuz. Çoğu hamasi birkaç köşe yazısı ve haber dışında fazla bir şey bulmak mümkün değil. Ben de 20 Temmuz’u atlamışım. 18 Temmuz’da Kıbrıs, 21 Temmuz’da da Basra Körfezi’ndeki gerilim üstüne yazmışım. Oysa Montrö Sözleşmesi Türkiye için 83 yıl sonra da önemli, korunması gereken, bize hala kullanabileceğimiz imkanlar sunan bir uluslararası bağıt. F-35’lerin, S-400’lerin konuşulduğu, İncirlik Üssü’nün geleceğinin gündeme geldiği, ABD-Rusya geriliminin tırmandığı, NATO müttefiklerimizin Karadeniz’de bayrak göstermeye çalıştığı bir dönemde önemi daha da artıyor. *** Montrö Sözleşmesi’nin günümüz açısından en önemli özelliği bir kriz durumunda Türkiye’ye savaş gemilerinin geçişini engelleme hakkı vermiş olması. Sözleşmenin 21’inci maddesi pek yakın bir savaş halinde, daha doğrusu kendisini böyle bir durumda hissetmesi halinde, Türkiye’ye savaş gemilerinin geçişi konusunda tümüyle dilediği gibi davranma yetkisi tanınıyor. 20’inci maddede düzenlenmiş savaş hali ile Türkiye’nin kendini tehdit altında hissettiği durum arasında ayrım yapılmıyor. Tek istisna üslerinden ayrılmış savaş gemilerine dönme hakkı tanınmış olması.