Said Nursi ve “Simulacra” (3)

Said Nursi'nin “Bediüzzaman” ya da “Hazret-i Bediüzzaman,” “Bediüzzaman Hazretleri” ya da “Üstad Bediüzzaman” diye adlandırılması onun suretlerindendir. “Hazret” kelimesi malum olduğu gibi, sitayiş amacıyla hem Allah ve melekler, peygamberler, halifeler, siyasi ve dini büyükler için de kullanılmıştır. Hatta Kur'an-ı Kerim için de kullanılan bu ifade Nurculuktan önce de vardı. Nurculuk Nursi'nin “peygamber” soyundan geldiği inancıyla onu “Hazret” olarak özellikle anar.

Nursi'ye atfen kullanılan “Bediüzzaman” bir sıfat iken, Nursi'nin adeta ismi gibi olmuştur. Rivayete göre, “Bediüzzaman”sıfatı ona henüz on beş yaşındayken medrese hocası tarafından verilmiştir. Gerekçe olarak Nursi'nin çok başarılı, zeki, hafızasının iyi olması zikredilir. Diğer bir ifadeyle, Medrese hocasının Nursi'yi tanımlaması medresedeki talebeler arasında bir kıyasa binaen verilmişken, Nurculuk ekolü onun yaşadığı zamanları kapsar şekilde anlamış ve anlatmıştır. Bu algının oluşmasında Nursi'nin “birinci adam” ve asrın “müceddid”i yani dinde reformcu olduğuna inanç yatmaktadır.

Nursi “ahir zaman” Mehdiliği iddiasında bulunmamıştır. Nursi'nin bazı yazılarında gelecek olan “Mehdi”yi işaret eder. Mehdi kelimesi, literatürde iki anlamda yer almaktadır:  dar anlamıyla “hidayete vesile olan” her kişi, diğeri de mutlak anlamda “insanlığı” hidayete erdirecek, “İslam birliğini” sağlayacak kişidir. Dört Halife için bu ifade kullanılmıştır. Terimlerin “ıstılahtaki” ve “Batıni” yorumları kişileri yer ve duruma göre tanımlama imkanı sağlamıştır.

Nursi, piyasada olan hiçbir yazısında “Mehdi”lik iddiası ortaya koymamıştır. Ancak gelecek olan Mehdi'ye kendisinin bir köprü olacağına dair ifadeler vardır. Dini terimlerin farklı yorumları yeni açılımlar sağlamış ve Adnan Oktar dâhil bazı “kanaat önderleri”nin kendilerine mehdiyet izafe etmesinde delil olarak olarak kullanılmıştır. Mehdi konusunda Nursi şöyle demektedir: “Âhirzamanda Hazret-i Mehdî geleceğine ve fesada girmiş âlemi ıslah edeceğine dair müteaddit rivâyât-ı sahiha var. Halbuki şu zaman cemaat zamanıdır, şahıs zamanı değil. Şahıs ne kadar dâhi ve hattâ yüz dahi derecesinde olsa, bir cemaatin mümessili olmazsa, bir cemaatin şahs-ı mânevîsini temsil etmezse, muhalif bir cemaatin şahs-ı mânevîsine karşı mağlûptur.” Yani Kur'an-ı Kerim'de bahsi geçmeyen ama bazı rivayetlere dayalı bir yorum vardır.  Dahası, kastı dar anlamıyla “cemaat” değil, “birlik”tir.

Nursi'ye göre,  “Mehdî-i Âl-i Resulün temsil ettiği kudsî cemaatinin şahs-ı mânevîsinin üç vazifesi var...” Bunları da “iman, hayat ve şeriat” diye özetleyen Nursi, batıni metinlerde “Âhirzamanın en büyük fesadı zamanında, elbette en büyük bir müçtehid, hem en büyük bir müceddid, hem hâkim, hem mehdî, hem mürşid, hem kutb-u âzam olarak bir zât-ı nuranîyi gönderecek ve o zat da ehl-i beyt-i Nebevîden olacaktır…” diyerek Mehdi'nin Hz. Muhammed (AS) neslinden olacağını ifade etmektedir.

Öte yandan, bazen anlamı “Mesih”le birbirine giren Mehdi kelimesi, İslam öncesinde hem Yahudilerde hem de Hıristiyanlıkta olan bir kavrama tekabül etmektedir. Mesela, İncil'de Vaftizci Yahya da Mesih'in geleceğine dair kehanette bulunmuş; “kendisinin “su ile vaftiz” ettiğini, Mesih'in ise “ateşle” vaftiz edeceğini söylemiştir. Vaftiz'in Hırıstiyanlıkla özdeşleşen bir “günahtan arınma” arınma ayini olduğu hatırlanırsa, hem “Tanrı” hem de Tanrı'nın oğlu İsa”nın nasıl olup da vaftiz edilmesi gerektiği muallakta kalan bir konudur. Ancak İsa'nın çıkış dönemi ile,Ortadoğu ve özellikle Yahudilerin “kurtarıcı” beklentilerin zirveye çıktığı bir gerçektir.