Atatürk’ün Ortadoğu politikası

Yıllar süren bağımsızlık savaşı ve yeni Türk devletinin kuruluşu sonrası, Atatürk’ün Ortadoğu konusunda ortaya koyduğu dış politika, bugün yaşadığımız pek çok olayın çözümüne de ışık tutacak boyuttadır. Atatürk, bir zamanlar hâkimiyetimiz altında olan bölgelere karşı, emperyalist ülkelerin emellerine de set çekmek amacıyla dostluk, kardeşlik ve işbirliği çerçevesinde ilişkiler geliştirmiştir.
Atatürk’ün Ortadoğu’da hayata geçirdiği en önemli dış politika uygulaması olan Sadabad Paktı, İran’daki Sadabad Sarayı’nda 8 Temmuz 1937’de Türkiye ile İran, Irak ve Afganistan arasında imzalanmıştır.
Bombay Cronicle’de yayınlanan ve Atatürk’e atfedilen 27 Temmuz 1937 tarihli bir haberde; Atatürk, Batının Ortadoğu’daki emperyalist emellerine karşı olduğunu şu sözlerle ifade etmiştir:
“…Avrupa bu mukaddes yerlere temellük etmek için yapacağı ilk adımda bütün İslam âleminin ayaklanıp icraata geçeceğinden şüphemiz yoktur…”
İran Şahı Rıza Şah, antlaşma üzerine Atatürk’e geçtiği telgrafta; “İmzacı devletler sizin emperyalistlere karşı açtığınız mücadele sayesinde var olmuşlardır; bu sonucu, size ve Türk milletine borçluyuz” demişti.
Anlaşmaya imza atan devletlerin iyi komşuluk ilişkileri içinde bir birlerine olan saygılarını ve dostluklarını ortaya koyan şu maddeler, bugün bile Ortadoğu’da yaşanan sorunların nasıl çözüleceği noktasında önemli ipuçları veriyor.

Madde 1: Taraflar, birbirlerinin içişlerine her türlü müdahaleden mutlak surette uzak duracak siyaset izlemeyi taahhüt ederler.
Madde 2: Taraflar, ortak sınırların tecavüzden korunmasına riayet etmeyi taahhüt ederler.