Tolstoy ile Çehov… Ölüm ile hayat!

Çehov dindar değildi, hatta Tolstoy'a göre "Tanrıtanımaz"dı. Tolstoy ise dindardı; onun dindarlığı ise ölüm korkusundan geliyordu. Ölüm korkusu Tolstoy'da bir saplantıydı, bu korku hem sanatına hem de özel hayatına çokça sirayet etmişti. Daha sabiyken annesini babasını kaybetmişti. Bir süre sonra da kardeşi Dimitri'yi kaybetti. Kardeşinin ölümünü, ölümsüz romanı "Anna Karenina"da benzersiz bir sahneyle (Konstantin'in kardeşi Nikolay Levi'nin ölümü) resmetti. Ölüme hep bir mantık aradı, umutsuzca onu hayatın bir parçası haline getirmek için uğraştı durdu. Sağa sola başvurdu. Çabası onu eski bir doğu masalına götürdü. Bu masalı "İtiraflarım"da anlattı.